Η κληρονομιά της εκπαίδευσης.

Γράφει η Έλενα Μάντζιου-Κοτρολού.

Εκπαιδευτικός-Μέλος Πολιτικής Επιτροπής Ν.Δ.

Αναδεικνύοντας το νόημα της Παγκόσμιας Ημέρας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η οποία γιορτάζεται στις 18 Απριλίου, το θέμα που επιλέχθηκε για αυτήν τη χρονιά είναι «Η πολιτιστική κληρονομιά της εκπαίδευσης». Εστιάζοντας, φέτος, στα μνημεία που ανά τους αιώνες έχουν σχέση με την εκπαίδευση, ο εορτασμός φιλοδοξεί να συμβάλλει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας απέναντι στα μνημεία...
αυτά και, ταυτόχρονα, να προωθήσει και να ενισχύσει την προστασία και την ένταξή τους στη σύγχρονη κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή.

Σε αυτήν την κατηγορία μνημείων ανήκουν βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, σχολεία, ακαδημίες, μοναστήρια ή και ανοιχτοί χώροι, που αποτελούν σημαντικά τμήματα της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, λόγω της ιστορικής και καλλιτεχνικής τους αξίας, αλλά και της κοινωνικής και θεσμικής τους συνεισφοράς στον τομέα της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα σήμερα που η Εκπαίδευση στη χώρα μας δοκιμάζεται σε όλες τις βαθμίδες της, τραβάει το δικό της Γολγοθά...

Κάθε γενιά θεωρεί ως αυτονόητο καθήκον της να καθοδηγήσει την άλλη, να την ενημερώσει για την κοινωνική και πολιτιστική κληρονομιά που παρέλαβε και να την μεταβάλει σε φορέα κοινωνικής και πολιτικής δημιουργίας. Είναι γεγονός ότι ακόμη και στις πιο πρωτόγονες κοινωνίες, τα ώριμα μέλη της κοινωνικής ομάδας προσπαθούν να επιδράσουν στα νεότερα, να τους μεταδώσουν τη γλώσσα τους, την Ιστορία τους, τις τεχνικές τους γνώσεις, τις αξίες τους, τις ιδέες τους, τον τρόπο ζωής τους, να τους παραδώσουν τα Μνημεία τους.

Όσο πιο ώριμη κι εξελιγμένη είναι μια κοινωνία, τόσο πιο οργανωμένα και μελετημένα γίνεται αυτή η προσπάθεια επίδρασης. Θέτονται προκαθορισμένοι στόχοι που εξυπηρετούν κάποιες ανάγκες, επιλέγονται ή δημιουργούνται φορείς που θα επιχειρήσουν την επίτευξη αυτών των στόχων, προγραμματίζεται συγκεκριμένη μεθοδολογία, εξευρίσκεται υλική υποδομή, δηλαδή τελικά μπαίνουν σε ενέργεια μια σειρά από δραστηριότητες συντονισμένες μεταξύ τους και σε λογική συνάφεια με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Το σύνολο των δραστηριοτήτων αυτών απαρτίζει τους θεσμούς της Εκπαίδευσης.

Η εκπαίδευση σκοπεύει σε διπλό στόχο : από τη μια να αναπτύξει στον εκπαιδευόμενο ικανότητες τέτοιες, που να του επιτρέπουν να ταξινομήσει συστηματικά τις όποιες πολιτιστικές ή τεχνικές γνώσεις απόκτησε μέχρι τώρα με τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης και να πάρει κριτική στάση απέναντί τους και από την άλλη να τον ενημερώσει ότι η εικόνα του κόσμου που μέχρι τώρα είχε σχηματίσει είναι περιορισμένη και να τον πείσει ότι πρέπει να ψάξει ενεργά για πηγές που θα βαθαίνουν την προοπτική και θα καλυτερεύουν την ποιότητα αυτής της εικόνας. Αναλαμβάνει τη βαριά ευθύνη να ξυπνήσει, να καλλιεργήσει και ν’ αναπτύξει όλες τις σωματικές, ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις και όλες τις προδιαθέσεις που από τη γέννησή του φέρει ο άνθρωπος και να τον μεταβάλει από ένα, έστω και προικισμένο δημιούργημα, σε κορωνίδα της Δημιουργίας.

Είναι προφανές ότι η Εκπαίδευση συμβάλλει καθοριστικά στην ομαλή διαδοχή της γενιάς που φεύγει από τη γενιά που έρχεται. Κυρίως αυτή συγκρατεί την εσωτερική ενότητα του λαού, διατηρεί και ανανεώνει τον κοινωνικό μηχανισμό και γίνεται έτσι η σπονδυλική στήλη κάθε οργανωμένης κοινωνίας. Η ευθύνη της εκπαίδευσης είναι δικαίωμα αλλά και καθήκον της Πολιτείας Η εκπαίδευση εξυπηρετεί προκαθορισμένους σκοπούς, μεταβλητούς και διαχρονικούς.

Οι μεταβλητοί εξαρτώνται από την πολιτικοοικονομική δομή της κοινωνίας, από την πολιτιστική της παράδοση και τους ιδιαίτερους στόχους της συγκεκριμένης χρονικής, πολιτικής και πολιτιστικής στιγμής. Οι διαχρονικοί διακρίνονται σε μορφωτικούς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς.

Κάθε κοινωνία έχει τη δική της πολιτιστική ταυτότητα, το δικό της πνευματικό πολιτισμό. Με βασικό σκοπό της Εκπαίδευσης να περάσει αυτή την πολιτιστική κληρονομιά στη νεότερη γενιά και την προσπάθεια για τη διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης, τα ήθη και τα έθιμα του λαού, καθώς και τις διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις (εκθέσεις έργων τέχνης, διεθνείς Ολυμπιάδες, πολιτιστικές ανταλλαγές), επηρεάζεται αποφασιστικά η διαμόρφωση των σκοπών της Εκπαίδευσης κάθε χώρας. 

Η Πολιτιστική Κληρονομιά αποτελεί κοινωνικό αγαθό. Ανήκει σε όλους…

Στην παγκόσμια κοινότητα και σε καθένα από εμάς ξεχωριστά!

Κατά συνέπεια μοιραζόμαστε όλοι και την ευθύνη για την προστασία της και υποχρέωση για την ανάδειξή της. Σε κάποιους, όμως, αναλογεί μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Σε εκείνους που τα ίχνη των προγόνων τους χάνονται στα βάθη του χρόνου και τα έργα τους αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητα τους. Σε εκείνους που κατοικούν σε τόπους από όπου πέρασαν άλλοι λαοί και άλλοι πολιτισμοί άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους. Σε αυτά στηριζόμαστε και από αυτά διδασκόμαστε, ώστε να προσθέσουμε και το δικό μας λιθαράκι στον πολιτισμό του 21ου αιώνα…