ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Παλάτια στην άμμο ή χάντρες για ιθαγενείς;

Η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από φωτοβολταϊκά (Φ/Β) κύτταρα γίνεται με την απ’ ευθείας μετατροπή της ενέργειας της ηλιακής ακτινοβολίας σε ηλεκτρική ενέργεια. Δεν υπάρχει οποιουδήποτε είδους εκπομπή ρύπων στην ατμόσφαιρα ή στο έδαφος. Η εγκατάσταση είναι απολύτως στατική (χωρίς κινούμενα μέρη), επομένως δεν απαιτεί λιπαντικά ορυκτέλαια. Αποτελείται από Φ/Β πίνακες, περίπου σαν τους πίνακες των κοινών θερμικών ηλιακών συλλεκτών, που εγκαθίστανται στην επιφάνεια του εδάφους και συνδέονται μεταξύ τους με καλώδια συνεχούς ρεύματος χαμηλής τάσης. Οι εργασίες εγκατάστασης, επίβλεψης και συντήρησης είναι απολύτως ακίνδυνες, μια και δεν υφίσταται κίνδυνος πτώσης από ύψος, ακρωτηριασμού από στρεφόμενες μηχανές ή ηλεκτροπληξίας, που είναι τα συνηθέστερα σοβαρά ατυχήματα στις εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής. Ακόμα και το υλικό των Φ/Β πινάκων είναι κυρίως πυρίτιο, όπως το υλικό του κοινού γυαλιού, δεν υπάρχουν επομένως και μετά την παύση λειτουργίας τοξικά κατάλοιπα ή απόβλητα.
Το όνειρο του ενεργειακού μηχανικού με οικολογική ευσυνειδησία. Ασφαλώς, αν δεν χρειάζεται να ...

πάρει υπόψη του τον παράγοντα «κόστος», πράγμα που δυστυχώς σπάνια συμβαίνει (π.χ. στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους ή τις διαστημικές κάψουλες και βέβαια σε απόμακρες στρατιωτικές εγκαταστάσεις και πολυτελείς θαλαμηγούς). Γιατί το ρεύμα που παράγεται από τις Φ/Β εγκαταστάσεις είναι σήμερα, δυστυχώς, πανάκριβο (περίπου 5 με 10 φορές πιο ακριβό από την τιμή της κοινής κιλοβατώρας).

Οικολογικό μεν, πανάκριβο δε

Αυτό φαίνεται εκ πρώτης όψεως παράδοξο μια και το ηλιακό φως παρέχεται (ακόμη) δωρεάν σε δίκαιους και αδίκους. Και ιδιαίτερα στη χώρα μας σε μεγάλες ποσότητες. Το μεγάλο κόστος παραγωγής δεν προέρχεται από το λειτουργικό κόστος, που είναι ασήμαντο, αλλά από το επενδυτικό κόστος, δηλαδή ουσιαστικά από το κόστος των Φ/Β πινάκων σε σχέση με την απόδοσή τους (το ποσοστό της προσπίπτουσας ηλιακής ενέργειας που μετατρέπεται σε ηλεκτρική).  Οι Φ/Β πίνακες είναι πανάκριβοι επειδή πρέπει να κατασκευάζονται από άψογους μονοκόμματους κρυστάλλους. Ας σημειωθεί σε παρένθεση ότι οι εργαζόμενοι στην παραγωγή συνταξιοδοτούνται μετά από δέκα χρόνια λόγω ανήκεστης βλάβης του βυθού του ματιού (μερική τύφλωση-ασθένεια των ρολογάδων).
Επειδή η παραγωγή Φ/Β πινάκων απαιτεί πολύ υψηλή τεχνολογία, μόνο οι ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία και Γαλλία έχουν αξιόλογες εγκαταστάσεις παραγωγής. Η απόδοση είναι ακόμη πολύ χαμηλή και δεν ξεπερνάει, ακόμα και σε ιδανικές συνθήκες, το 10% (συνήθως πέντε με έξι).Έτσι χρειαζόμαστε έναν πίνακα του μεγέθους των συνήθων ηλιακών συλλεκτών για να ανάψουμε ένα μεσαίου μεγέθους λαμπτήρα πυρακτώσεως. Στο βασικό κόστος των Φ/Β πινάκων πρέπει να προστεθεί και το όχι αμελητέο κόστος του εξοπλισμού για τη μετατροπή του ρεύματος σε μορφή που να μπορεί να διασυνδεθεί με το ηλεκτρικό δίκτυο.
Αν λάβουμε υπόψη μας πως η παραγόμενη ενέργεια μηδενίζεται τη νύχτα, είναι σοβαρά μειωμένη το χειμώνα και τις ημέρες χωρίς ηλιοφάνεια, καταλαβαίνουμε ότι το κόστος της μέσης παραγόμενης κιλοβατώρας πολλαπλασιάζεται. Πέρα από το υπέρογκο επενδυτικό κόστος, για εγκαταστάσεις βιομηχανικής παραγωγής απαιτείται και μεγάλη εδαφική έκταση με ανεμπόδιστη πρόσπτωση της ηλιακής ακτινοβολίας. Π.χ. μια εγκατεστημένη ισχύς 300 μεγαβάτ (όσο είναι περίπου η ισχύς μιας λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ) χρειάζεται έκταση γύρω στα πέντε με έξι χιλιάδες στρέμματα τουλάχιστον. Ένας μικρός κάμπος καλλιεργήσιμης γης.

Απόσβεση και συντήρηση
υψηλού κόστους

Η εγκατάσταση αυτή πρέπει, για να αποσβέσει κάποτε την επένδυση, να συντηρείται συνεχώς στο μέγιστο επίπεδο διαθεσιμότητας. Οι πίνακες πρέπει να καθαρίζονται συνεχώς από επικαθήσεις σκόνης, υγρασίας, χιονιού και πάγου που μειώνουν δραματικά την απόδοση. Βλάβες από κεραυνούς (όχι σπάνιες) πρέπει να επισκευάζονται αμέσως μια και μπορεί να θέσουν εκτός λειτουργίας σημαντικό μέρος της εγκατάστασης. Το ίδιο και ζημιές που προκαλούνται από ζώα, πουλιά και ανθρώπους (οι πίνακες είναι αγαπημένοι στόχοι σκοποβολής απογοητευμένων κυνηγών). Και όσο και αν η επίβλεψη διευκολύνεται από τους υπολογιστές, οι επισκευές απαιτούν εξειδικευμένα μόνιμα συνεργεία.
Για να συνοψίσουμε. Το κόστος επένδυσης σε μεγάλες Φ/Β εγκαταστάσεις βιομηχανικής ηλεκτροπαραγωγής είναι ακόμα, δυστυχώς, δέκα με είκοσι φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο κόστος θερμικών μονάδων. Απαιτείται μεγάλη ενιαία έκταση γης. Τέλος, απαιτείται σχολαστική επιμέλεια στην επίβλεψη λειτουργίας και τη συντήρηση. Με δυο λόγια είναι αναγκαία μεγάλης έκτασης επιδότηση του κόστους επένδυσης και καλή οργάνωση. Γι’ αυτό το λόγο, ενώ οι Φ/Β εγκαταστάσεις είναι αρκετά διαδεδομένες σαν συμπληρωματικές οικιακές εγκαταστάσεις σε απομονωμένα σπίτια και αγροικίες, δεν υπάρχουν ακόμα αξιόλογης κλίμακας βιομηχανικές εγκαταστάσεις σε καμία ανεπτυγμένη τεχνολογικά και οικονομικά χώρα.

Οικιακές ή βιομηχανικές
εγκαταστάσεις;

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει επιχείρηση εκτός από τη ΔΕΗ που να έχει έστω και κατά προσέγγιση αυτές τις προϋποθέσεις. Και πάλι θα απαιτηθεί γιγαντιαία επιδότηση, που είναι άγνωστο από πού και πώς θα εξασφαλισθεί υπό τις σημερινές συνθήκες. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τις σοβαρές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ηλεκτρισμού.
Οι βαρύγδουπες κυβερνητικές εξαγγελίες, λοιπόν, για τη μεγαλύτερη Φ/Β εγκατάσταση του κόσμου(!) δεν έχουν, όπως και όλες οι υπόλοιπες εξαγγελίες μέχρι τώρα, κανένα απολύτως πραγματικό αντίκρισμα. Ο σκοπός τους είναι καθαρά προπαγανδιστικός.
Να αναδείξουν την «πράσινη ανάπτυξη» (μετά το σοσιαλισμό και τον εκσυγχρονισμό) ως νέο μέσο φενακισμού των ιθαγενών μαζών.
Να σπρώξουν τη σπέκουλα σε χαρτιά των οικολογικών δήθεν επιχειρήσεων που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια διακινώντας χαρτιά αδειοδοτήσεων χωρίς πραγματικό έργο.
Τέλος, να παρηγορήσουν τους κακομοίρηδες αγρότες ότι ναι μεν δεν θα μπορούν πια να ζήσουν καλλιεργώντας τα χωράφια τους, θα μπορούν όμως να τα σπέρνουν φωτοβολταϊκά, να εισπράττουν τακτικό εισόδημα από τη ΔΕΗ και να κάαααθονται.
 Η τεράστια ζημιά που προκαλείται στη χώρα είναι ότι απαξιώνεται στη συνείδηση της κοινής γνώμης μια ακόμα πραγματική δυνατότητα αναπτυξιακής διεξόδου από την κακομοιριά και τη μιζέρια. Είναι απορίας άξιο, πως άξιοι άνθρωποι, που έχουν δώσει στο παρελθόν επίμονους αγώνες για να συντηρήσουν και να διαδώσουν το σχέδιο μιας εναλλακτικής, οικολογικής, ενεργειακής ανάπτυξης, που να βασίζεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σήμερα μπορούν και σιωπούν. Μέχρι που έχει φτάσει λοιπόν η απογοήτευση, η παραίτηση και ο συμβιβασμός για την επιβίωση μέσα στο τέλμα;
Α. Τσίτσοβιτς, μηχανικός ΕΜΠ

http://www.epohi.gr/