Η Επόμενη μέρα, η επόμενη πενταετία για τον Δήμο Θέρμου

Του Γιάννη Τασιόπουλου

Προϊσταμένου στην Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού ΕΣΠΑ του Υπουργείου Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας

Θα ήθελα να αναφερθώ στις προτεραιότητες που πρέπει να θέσει η νέα δημοτική Αρχή του Δήμου Θέρμου, αξιοποιώντας τα Κοινοτικά Προγράμματα και όχι μόνο, προκειμένου η ευρύτερη περιοχή του Θέρμου και της ορεινής Τριχωνίδας να περάσει στο στάδιο της πραγματικής ανάπτυξης με την δημιουργία θέσεων εργασίας, την άρση της απομόνωσης των ορεινών περιοχών και την αξιοποίηση και προβολή των....
συγκριτικών πλεονεκτημάτων που υπάρχουν στο Δήμο μας.

Πρέπει  να γνωρίζουμε ότι ψηφίζουμε για τα επόμενα πέντε χρόνια, όπου πρέπει να αλλάξουν πολλά στη χώρα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. 

Διαβάζοντας τον απολογισμό της απερχόμενης Δημοτικής Αρχής διαπιστώνουμε ότι ο κατάλογος των έργων είναι μεγάλος. Πολλά έργα δεν εντάχθηκαν σε Προγράμματα, δεν υλοποιήθηκαν, δεν ολοκληρώθηκαν. Η επόμενη Δημοτική Αρχή, θα βρίσκεται σε πιο δύσκολη θέση, ώστε να ωφεληθεί από το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020. Αν αθροίσουμε τους προϋπολογισμούς των μη υλοποιημένων έργων και αυτών που προτείνονται  να ενταχθούν, ο προϋπολογισμός είναι αρκετά μεγάλος  για να χωρέσουν όλα στο Περιφερειακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) ή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Άρα κάποια έργα δεν θα γίνουν ποτέ. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που χρηματοδοτεί και έργα από εθνικούς πόρους θα μειώνεται κατά 500 εκατ. κάθε χρόνο. Για την επόμενη πενταετία προβλέπονται μειωμένα ποσά  και για το 2014 έχουν εγγραφεί μόνο 700 εκατ, €  για όλη την Ελλάδα, για όλα τα έργα που θα είναι εκτός νέου ΕΣΠΑ. Άρα ακόμα περισσότερα έργα δεν θα εναχθούν. Τι θα γίνει με τον αναπτυξιακό σχεδιασμό που πρέπει να έχει κάθε Δήμος; Ποιές προτεραιότητες θα βάλει η νέα Δημοτική Αρχή, ώστε να ελπίζει για την χρηματοδότηση κάποιων αναγκαίων έργων; Τι θα γίνει με τον οδικό άξονα Ναύπακτος – Θέρμο – Αγρίνιο,  που δεν αποτελεί μέρος Ολοκληρωμένης Παρέμβασης ; Πως θα γίνουν λοιπόν τα έργα που προτείνονται;

Η  ιστορία μας

 Για την Αιτωλοακαρνανία στις Βρυξέλλες λένε ότι αν διέθετε και χιονοδρομικά κέντρα δεν θα της έλλειπε τίποτα σαν περιοχή με πλούσια συγκριτικά πλεονεκτήματα και προϋποθέσεις μεγάλης ανάπτυξης.

Επίσης λένε ότι είμαστε και το παγούρι της Αθήνας, διότι της προσφέρουμε  νερό από τον Εύηνο και δεν ζητήσαμε ποτέ ανταλλάγματα (αντισταθμιστικά οφέλη).

Παλαιότερα λέγαμε ότι η μερίδα του λέοντος στα Κοινοτικά κονδύλια, παίρνει η Πάτρα ως μητροπολιτικό κέντρο. Όμως από το δεύτερο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (2000 – 2006) και μετά,  τα κονδύλια μοιράζονται σχεδόν ισομερώς και βέβαια ανάλογα με τις προτάσεις. Τι φταίει λοιπόν και είμαστε πάντα στις τελευταίες θέσεις της λίστας ανάπτυξης των νομών της χώρας;

Στην Κρήτη λένε, ότι εάν ένα Ευρώ περάσει το Αιγαίο δεν γυρίζει πίσω. Η Κρήτη αποτελεί ένα παράδειγμα περιοχής με υψηλά ποσοστά απορρόφησης. Στην Αιτωλοακαρνανία πολλά έργα δεν προχωρούν διότι δεν είναι καλά προετοιμασμένα. Δεν υπάρχει κανένας προγραμματισμός. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης φέρει η Περιφέρεια και η Αντιπεριφέρεια, η οποία στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2007-2013, είχε μια μεγάλη ευκαιρία να ολοκληρώσει οδικούς άξονες και να βγάλει τον Νομό από το αδιέξοδο. Ευθύνη έχουν και οι υπηρεσιακοί παράγοντες που δεν λειτουργούν με την δέουσα υπευθυνότητα. Κατά την περίοδο 2011 και 2012 για την Αιτωλοακαρνανία αλλά και τον Δήμο Θέρμου είχαν εγγραφεί αρκετά κονδύλια στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Συγκεκριμένα ο Δήμος Θέρμου από το «Πρόγραμμα Πίνδος», είχε τη δυνατότητα απορρόφησης 3.000.000 Ευρώ με σκοπό την άρση της απομόνωσης ορεινών και ημιορεινών περιοχών. Δυστυχώς πολλά από αυτά τα χρήματα γύρισαν πίσω στο Π Δ Ε.

Επειδή ήμουνα από τους συντελεστές και γνωρίζοντας το θέμα, μπορώ να πω ότι αιτία της μη απορρόφησης είναι και η μη στήριξη της προσπάθειας από την Περιφέρεια και η αδυναμία της Αντιπεριφέρειας να χειριστεί με υπευθυνότητα την ευκαιρία που είχαμε, αλλά και ένας μηχανισμός από κρατικά στελέχη, οι οποίοι  παρουσιάστηκαν ολιγέστατοι.

Ο οδικός άξονας Ναύπακτος – Θέρμο

  Ο οδικός άξονας Θέρμο – Σιταράλωνα – Κάτω Μακρυνού, αλλά και από την πλευρά του Δήμου Ναυπάκτου ο δρόμος Ναύπακτος – Χάνι Μπανιά, είναι το μεγάλο έργο υποδομής που μπορεί να δώσει αναπνοή στο Δήμο Θέρμου.  Είχαμε τη δυνατότητα να εντάξουμε τα τμήματα αυτά, στο ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας και να κατασκευαστούν μέχρι το 2015. Το υπόλοιπο τμήμα Κάτω Μακρυνού – Χάνι Μπανιά, ως ενδιάμεσο, είχε τις προϋποθέσεις να ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ ως επιβεβλημένη ανάγκη να ολοκληρωθεί ο δρόμος Ναύπακτος – Θέρμο, ο οποίος δεν μπορεί να έμενε ημιτελής, με βάση την αρχή της συμπληρωματικότητας που ισχύει στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα.  

Την ίδια δυνατότητα είχε και το τμήμα από Θέρμο έως Αγία Σοφία. Για την προώθηση των οδικών αυτών αξόνων διατέθηκαν από το Υπουργείο Ανάπτυξης στην Αντιπεριφέρεια 4 μηχανικοί με εμπειρία στην προώθηση και απεμπλοκή έργων και με σκοπό την ένταξή τους στο ΕΣΠΑ. Δυστυχώς ούτε αυτή η δυνατότητα αξιοποιήθηκε. Παρόλο που είχαν εγγραφεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 4.500.000 ευρώ για το τμήμα Θέρμο – Κάτω Μακρυνού, οι υπηρεσίες της Αντιπεριφέρειας δεν ετοίμασαν τις απαραίτητες μελέτες μέσα στην προθεσμία που είχε τεθεί και χάθηκε πολύτιμος χρόνος και μαζί η μεγάλη ευκαιρία.

 Δυστυχώς το μέλλον για αυτόν τον οδικό άξονα είναι αβέβαιο στο νέο ΕΣΠΑ. Ο λόγος είναι ότι πρέπει να ενταχθεί ολόκληρος από Ναύπακτο μέχρι Θέρμο, ως ολοκληρωμένο έργο. Πού είναι οι μελέτες;  Κυρίως για το τμήμα Χάνι Μπανιά – Κάτω Μακρυνού;

Εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών του Δήμου

Την επόμενη πενταετία σαν χώρα θα πρέπει να εκσυγχρονίσουμε τις δημόσιες υπηρεσίες , ώστε να γίνουν περισσότερο φιλικές προς τον πολίτη, με μεγαλύτερη διαφάνεια και απλοποίηση των διαδικασιών με εφαρμογή των νέων τεχνολογιών. Πάνω από όλα όμως μείωση της γραφειοκρατίας, η οποία δημιουργεί την απαράδεκτη μικρή εξουσία στον δημόσιο υπάλληλο, ο οποίος ταλαιπωρεί τον πολίτη καλυπτόμενος πίσω από την πολυνομία και την νοοτροπία της δημόσιας διοίκησης.

Από την κακή διαχείριση όμως πως θα απαλλαγούμε; Οι Δήμοι είναι πρώτοι στη λίστα της κακοδιαχείρισης με επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Ευτυχώς στο Δήμο ας είναι από τους πρώτους στη λίστα της καλής διαχείρισης, χωρίς χρέη που δίνει την δυνατότητα στη νέα δημοτική Αρχή να σχεδιάσει χωρίς να τη βαραίνει το παρελθόν.

 Ο εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών κάθε Δήμου είναι επιβεβλημένος εκ των πραγμάτων, ώστε να συναλλάσσεται με τα Υπουργεία, την Περιφέρεια και τους πολίτες πλέον ηλεκτρονικά.

Στα υπουργεία ήδη ξεκίνησαν προγράμματα ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων και αυτό θα επεκταθεί και στους Δήμους.

-              Οι υπογραφές των προϊσταμένων θα μπαίνουν πλέον ηλεκτρονικά «ψηφιακή υπογραφή»,

-               το πρωτόκολλο θα καταχωρείται ηλεκτρονικά, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα να δίνονται προηγούμενες ημερομηνίες,

-              Δεν χρειάζονται να εκτυπώνονται ακριβή αντίγραφα προς διεκπεραίωση. Το ταχυδρομείο θα γίνεται ηλεκτρονικά.

-              «Ανοιχτή διάθεση της δημόσιας πληροφορίας». Ότι έγγραφο παράγεται από τη Διοίκηση και αφορά τους πολίτες, θα είναι στη διάθεση του κάθε πολίτη μέσω του διαδικτύου.

-              Καταργείται το πρωτότυπο «γνήσιο ακριβές αντίγραφο» και μόνο μία απλή φωτοτυπία θα είναι αρκετή σε κάθε συναλλαγή  σε όλον τον δημόσιο τομέα, εκτός αν αφορά δικαστήρια.

-              Από το 2015 καταργούνται οι επιταγές και η διακίνηση μετρητών στις δημόσιες υπηρεσίες.

Ο Δήμος και η επιχειρηματικότητα

 Όπως διαπιστώνουμε στο νέο ΕΣΠΑ, το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στην επιχειρηματικότητα  και την κατάρτιση, με 4,2 δις € από τα 20,8 του συνόλου του Προγράμματος μέχρι το 2016, έχοντας σαν στόχο τη μείωση  της ανεργίας. Για να μπορέσει να ωφεληθεί και η περιοχή μας θα πρέπει ο Δήμος να πάρει πρωτοβουλίες.

Η Δημοτική Αρχή θα πρέπει να μετεξελιχθεί και σε υπηρεσία που θα σχεδιάζει και θα εφαρμόζει αναπτυξιακά μοντέλα για την περιοχή.Η ανεργία είναι το μεγάλο πρόβλημα κάθε χώρας και αναλογικά κάθε περιοχής. Ο άνεργος δεν βλέπει έργα που γίνονται, αλλά εφιάλτες. Όσα έργα και αν γίνουν θα πρέπει να συμβάλλουν στη δημιουργία ανάπτυξης που θα έλθει μέσα από επενδύσεις, διότι αυτές δημιουργούν θέσεις απασχόλησης. Σε πολλούς Δήμους πέραν των κοινωνικών παντοπωλείων, κοινωνικών φαρμακείων, κοινωνικών ιατρείων με την αξιοποίηση του εθελοντισμού και την φροντίδα του Δήμου, συστήνεται και Γραφείο Επενδύσεων για την πληροφόρηση των πολιτών για τα Προγράμματα που αναφέρονται στην απασχόληση. Πρέπει ο Δήμος να παίξει πλέον και ρόλο συμβούλου προς τους πολίτες και να τους ενθαρρύνει και να τους διευκολύνει στη δημιουργία επιχείρησης και ποιά μπορεί να είναι αυτή. Στο σχεδιασμό της ανάπτυξης πρέπει να συμμετέχει ενεργά η νέα δημοτική Αρχή με την καταγραφή των πλεονεκτημάτων, των παραγόμενων προϊόντων και αγαθών. Η απαρίθμηση έργων, όπως διατυπώθηκαν στο απολογητικό υπόμνημα του απερχόμενου Δ.Σ., δημιουργεί μόνο προσωρινές θέσεις εργασίας και όχι σε όλους τους κλάδους της τοπικής οικονομίας.

Για να κατανοήσουμε το ρόλο του συμβούλου από τον Δήμο, μπορούμε να πάρουμε ένα παράδειγμα. Η ζήτηση σε ελληνική φέτα  είναι 400 χιλ. τόνοι. Η χώρα μας σήμερα παράγει μόνο 100 χιλ. τόνους. Να η ευκαιρία για επένδυση στον τομέα αυτόν. Ένα άλλο παράδειγμα είναι μία επένδυση 200.000 € που εγκρίθηκε στην Πούλιανη, από νέους επενδυτές. Θα παράγουν και θα εξάγουν συσκευασμένο μέλι και λάδι. Ήδη έχουν συνάψει συμφωνίες με εταιρίες στη Ρωσία και ΗΠΑ.

 Οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων πριμοδοτούνται με ενισχυμένη βαθμολογία στην αξιολόγηση, ενισχύονται με πρόσθετους πόρους, διευκολύνονται στη γραφειοκρατία, προβάλλονται και προωθούνται  από τον  Οργανισμό Προώθησης Εξαγωγών (ΟΠΕ) κ.λ.π.

Αυτή η ευνοϊκή μεταχείριση από την πολιτεία μπορεί να μην  είναι γνωστή στους δημότες που σκέπτονται να επενδύσουν σε έναν τομέα που τον κατέχουν, μια και ο Δήμος Θέρμου είναι κατ΄εξοχή γεωργική και κτηνοτροφική περιοχή και αυτό είναι το συγκριτικό του πλεονέκτημα που μπορεί να αξιοποιήσει. Εδώ το προτεινόμενο Γραφείο Επενδύσεων στον Δήμο, θα έχει την ευθύνη της ενημέρωσης, της πληροφόρησης και της διευκόλυνσης των δημοτών. Ο νέος αυτός ρόλος επιβάλλεται, για να μπορέσουν οι δημότες να ενθαρρυνθούν να επενδύσουν και να ενισχυθούν από τα νέα επιχειρηματικά Προγράμματα. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από ενημερωτικές ημερίδες που θα οργανώνει ο Δήμος και  θα απευθύνονται σε υποψήφιους επενδυτές. Με εμπλουτισμό της ιστοσελίδας του Δήμου με ενεργά Προγράμματα. Με προγράμματα κατάρτισης, που θα είναι πολλά στο νέο ΕΣΠΑ. Μόνο έτσι θα αντιμετωπίσουμε την κρίση και θα ήταν λάθος και ανικανότητα  να  απέχει ο Δήμος από αυτή την προσπάθεια.

Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός

Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός για να αποδώσει και να δημιουργήσει ανάπτυξη στην περιοχή θα πρέπει να ακολουθεί το μοντέλο ΥΠΟΔΟΜΕΣ – ΕΠΙΔΟΜΕΣ – ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ – ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.

Δεν νοείται ανάπτυξη σε μία περιοχή με διάφορα έργα που δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας. Οι μεγάλες υποδομές είναι κυρίως οδικοί άξονες, οι οποίες βγάζουν την ορεινή περιοχή του Θέρμου από την απομόνωση και την ασφυξία. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι εάν δεν γίνει ο μεγάλος άξονας Ναύπακτος – Θέρμο – Αγρίνιο – Καρπενήσι, όσα έργα και αν απαριθμούμε ως επιτυχία, δεν θα έχουμε θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση . Μετά τις ΥΠΟΔΟΜΕΣ  έρχονται οι ΕΠΙΔΟΜΕΣ, δηλαδή πολλά έργα που συμπληρώνουν το μοντέλο ανάπτυξης. Με τις δύο προηγούμενες προϋποθέσεις μπορούν να γίνουν ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, οι οποίες είναι οι μόνες που θα φέρουν θέσεις εργασίας και μείωση της ανεργίας. Εμείς δυστυχώς ξεκινάμε πάντα από τις ΕΠΙΔΟΜΕΣ και τελειώνουμε  σε αυτές, χωρίς να δημιουργούμε προϋποθέσεις επενδύσεων. Η νέα Δημοτική Αρχή χρεώνεται νέες ευκαιρίες και μετά από 5 χρόνια καλό θα ήταν να λέμε τι πετύχαμε και όχι τι χάσαμε.