Μεσοπρόθεσμο κατά διαταγή τοκιστών και βιομήχανων (Πριν, 26 Ιούνη 2011)

Του Λεωνίδα Βατικιώτη*

 Υπό τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων παρουσιάζονται τα σημαντικότερα σημεία του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου και του Εφαρμοστικού Νόμου, που η κυβέρνηση θέλει να ψηφίσει την εβδομάδα που έρχεται. Πρόκειται για νόμους που θα προκαλέσουν την εξαθλίωση της κοινωνικής πλειοψηφίας και το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου.

ΦΟΡΟΚΑΤΑΙΓΙΔΑ ΜΕΣΩ ΕΦΑΡΜΟΣΤΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ

Σημαντική μείωση του αφορολόγητου ορίου

– Τι προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο και ο λεγόμενος εφαρμοστικός νόμος;

– Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015, το οποίο η κυβέρνηση θέλει να έχει ψηφίσει μέχρι την Τρίτη, περιλαμβάνει ένα σύνολο μέτρων με στόχο τη συγκέντρωση 28,3 δισ. ευρώ. Προβλέπει επίσης (με ένα αυστηρό και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για κάθε τρίμηνο) την ιδιωτικοποίηση του συνόλου σχεδόν της δημόσιας περιουσίας και του φυσικού πλούτου της Ελλάδας με στόχο την άντληση 50 δισ. ευρώ. Ο εφαρμοστικός νόμος που......... ψηφίστηκε στη βουλή, εξειδικεύει τα μέτρα εκείνα που κρίνονται αναγκαία για την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Συγκεκριμένα και με βάση τις ανακοινώσεις του αρμόδιου υπουργού, Ευ. Βενιζέλου, αφορούν: μείωση του αφορολόγητου ορίου από 12.000 στα 8.000 ευρώ, κεφαλικός φόρος ύψους από 1% έως 4% υπό τη μορφή της εισφοράς αλληλεγγύης, επιβολή τέλους επιτηδεύματος ύψους κατά μέσο όρο 300 ευρώ ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή σε ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες, εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης σε πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, κ.ά.

Στο ίδιο το Μεσοπρόθεσμο προβλέπονται μια σειρά από μέτρα που ως αποτέλεσμα θα έχουν τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και την κάθετη μείωση των εισοδημάτων: ενιαίο μισθολόγιο σε δημοσίους υπαλλήλους, μείωση επικουρικών συντάξεων, εισφορά υπέρ των ανέργων σε δημόσιους υπαλλήλους, ελεύθερους επαγγελματίες και τον ιδιωτικό τομέα, μείωση του εφάπαξ των δημοσίων, κατάργηση υπερωριών στο δημόσιο τομέα και απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. Από την άλλη μεριά κερδισμένοι του Μεσοπρόθεσμου είναι οι ομολογιούχοι, ξένοι και ντόπιοι πιστωτές. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δηλαδή και η τρόικα (ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ) είναι μεσίτες και ενδιάμεσοι των ξένων τραπεζών. Ενδεικτικά προβλέπεται ότι με την εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου το κονδύλι των αποδοχών και συντάξεων (όπου περιλαμβάνονται μισθοί συντάξεις και λοιπές παροχές) από 21,6 δισ. ευρώ το 2011 θα μειωθεί το 2015 στα 20,4 δισ. ευρώ. Οι δαπάνες περίθαλψης, ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας (όπου περιλαμβάνονται επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων, δαπάνες περίθαλψης, ΕΚΑΣ, επιδόματα πολυτέκνων, κ.ά.) από 17,6 δισ. ευρώ το 2011 θα μειωθούν σε 15,6 δισ. το 2015. Μοναδικοί κερδισμένοι αυτών των βάρβαρων περικοπών θα είναι οι… τοκιστές και οι σουλατσαδόροι. Από 16 δισ. ευρώ που είναι το κονδύλι των τόκων για φέτος, το 2015 θα φτάσει τα 23,4 δισ. Ό,τι θα χάσουν με άλλα λόγια οι συνταξιούχοι και εργαζόμενοι θα το βάλουν στην τσέπη οι τραπεζίτες και οι μεσίτες τους.

– Η μη ψήφιση του δεύτερου Μνημονίου, όπως χαρακτηρίζεται το Μεσοπρόθεσμο και του Εφαρμοστικού νόμου δεν θα έθετε σε κίνδυνο τη χορήγηση της 5ης δόσης του δανείου;

– Πρόκειται για κινδυνολογία. Η 5η δόση θα δοθεί επειδή θα κατευθυνθεί στην εξόφληση ομολόγων που λήγουν. Δεν πάει στην πληρωμή συντάξεων και μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση για να αποσπάσει τη συναίνεση της κοινωνίας.

– Οι ιδιωτικοποιήσεις δεν θα μειώσουν το δημόσιο χρέος;

– Η κυβέρνηση διατείνεται πως η υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων θα επιτρέψει την συγκέντρωση 50 δισ. ευρώ που θα καταστήσουν εφικτή τη  μείωση του δημόσιου χρέους κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες.

Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις θα είναι λιγότερα για δύο λόγους: Αρχικά, επειδή η καταβύθιση των τιμών των μετοχών του ελληνικού χρηματιστηρίου σε χαμηλά επίπεδα 14ετίας έχει ως αποτέλεσμα η κεφαλαιοποίηση των εισηγμένων ΔΕΚΟ να κινείται σε πολύ χαμηλά και για την ακρίβεια απαγορευτικά επίπεδα. Για παράδειγμα η αποτίμηση της ΕΥΔΑΠ (του συνόλου των μετοχών της) ανέρχεται σε 550 εκατ. ευρώ, του ΟΛΠ σε 370 εκατ., της ΕΥΑΘ σε 170 εκατ. κ.λπ. Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο οι ιδιωτικοποιήσεις ακόμη κι αν υλοποιηθούν δεν θα αποδώσουν τα αναμενόμενα οικονομικά οφέλη σχετίζεται με τη διαδικασία που θα επιλεγεί κι ιδιαίτερα με το θεσμό της επιφάνειας. Με αυτό τον τρόπο φιλέτα της δημόσιας περιουσίας θα επιτραπεί να δοθούν έναντι πινακίου φακής με το επιχείρημα ότι δεν πουλιούνται, αλλά… ενοικιάζονται.

Συνολικά οι ιδιωτικοποιήσεις είναι (ένα επιπλέον) αντάλλαγμα που παίρνουν οι χώρες του κέντρου της ευρωζώνης (πέρα από τη διάσωση των τραπεζών τους) για να εγκρίνουν το νέο δάνειο ύψους 138 δισ. ευρώ. Για αυτό το λόγο η ΕΕ θα ορίσει δικούς της παρατηρητές, δηλαδή γκαουλάιτερ, στο Ταμείο Δημόσιας Περιουσίας που θα αναλάβει το ξεπούλημα.

– Τα νέα αυτά μέτρα δεν συνιστούν μια ασφαλή διαχείριση της ελληνικής δημοσιονομικής κρίση;

– Τα παραπάνω μέτρα αποδεικνύουν πρώτα και κύρια την παταγώδη αποτυχία των πολιτικών που έχουν εφαρμοστεί μέχρι τώρα. Το δεύτερο δάνειο θα δοθεί γιατί παρά τα όσα λέγονταν πέρυσι, η Ελλάδα αδυνατεί να βγει στις αγορές και να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της. Εκχωρείται δηλαδή προκειμένου να αποπληρωθούν ή να διακανονιστούν τα ομόλογα που λήγουν από τον Ιούλιο του 2011 μέχρι το 2015, η συνολική αξία των οποίων ανέρχεται στα 198 δισ. ευρώ. Η κατ’ έτος κατανομή τους φαίνεται στο διάγραμμα. Το νέο δάνειο θα καταστήσει ακόμη πιο σίγουρη τη χρεοκοπία της Ελλάδας στο βαθμό που θα αυξήσει το ύψος του δημόσιου χρέους από τα 350 δισ. στα 480 περίπου δισ. ευρώ. Απλώς μεταθέτει τη χρεοκοπία για αργότερα, ενώ ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες του κέντρου να ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Παραπέρα, πρόκειται για μέτρα καταδικασμένα να αποτύχουν στο βαθμό που η λιτότητα την οποία επιβάλουν δεν θα επιτρέψει την εκπλήρωση των στόχων συγκέντρωσης φορολογικών εσόδων, όπως άλλωστε συνέβη το 2010 κι έχει συμβεί το πρώτο πεντάμηνο του τρέχοντος έτους. Παρ’ όλα αυτά, αν ψηφιστούν τα παραπάνω μέτρα, ακόμη κι αν αποτύχουν στους ονομαστικούς τους στόχους, θα έχουν καταφέρει μια άνευ προηγουμένου αλλαγή των ταξικών συσχετισμών σε βάρος των δυνάμεων της εργασίας και προς όφελος του κεφαλαίου. Κι αυτός είναι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο επιβάλλονται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με τη σύμφωνη γνώμη της αστικής τάξης. Η ανάγκη μείωσης του δημόσιου χρέους είναι μόνο η αφορμή και γι’ αυτό το λόγο το δημόσιο χρέος τελικά αυξάνεται…

– Τι άλλο μπορεί να γίνει άμεσα;

– Αυτό που πρέπει να γίνει άμεσα είναι μη ψήφιση του δεύτερου Μνημονίου και του εφαρμοστικού νόμου υπό το βάρος των εργατικών και λαϊκων κινητοποιήσεων. Στη συνέχεια η παύση εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Η ελληνική κυβέρνηση δηλαδή, αξιοποιώντας πρόσφατα δεδικασμένα και νόμους του διεθνούς δικαίου που δίνουν σε ένα κυρίαρχο κράτος το δικαίωμα να κάνει παύση πληρωμών, να ανακοινώσει στους πιστωτές της ότι μονομερώς αθετεί τις υποχρεώσεις της. Όπως έκανε η Ρωσία το 1998, η Αργεντινή το 2002 και η Ισημερινός το 2009. Αναγγέλλοντας παύση πληρωμών παγώνουν οι τόκοι και αρχίζει η κάθετη πτώση της αξίας των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Από κει και πέρα να αξιοποιήσει δυνάμει ανατρεπτικά εργαλεία, όπως ο λογιστικός έλεγχος, στην κατεύθυνση ακόμη και της διαγραφής του συνόλου του δημόσιου χρέους.

– Οι νόμοι που έχουν ψηφιστεί τον τελευταίο χρόνο δεσμεύουν για πάντα την Ελλάδα;

– Η ισχύς των νόμων αποφασίζεται κάθε φορά από την ισχύ των… δρόμων. Η δυνατότητα αμφισβήτησης και ακύρωσης των Μνημονίων και της πρώτης Δανειακής Σύμβασης, που προηγήθηκε του πρώτου Μνημονίου, είναι σημαντική, γιατί η Δανειακή Σύμβαση δεν έχει εγκριθεί από την ελληνική Βουλή, απ’ όπου έπρεπε να τύχει της θετικής ψήφου 180 βουλευτών και όχι απλής πλειοψηφίας! Κατά συνέπεια τα 110 δισ. ευρώ του πρώτου δανείου δόθηκαν χωρίς να έχουν ακολουθηθεί όλες οι τυπικές διαδικασίες που προβλέπονται σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Άρα μια μελλοντική ελληνική κυβέρνηση μπορεί να αμφισβητήσει την υποχρέωσή της να αποπληρώσει το πρώτο δάνειο όσο και το δεύτερο για το οποίο ακόμη δεν έχουμε δει τη δανειακή σύμβαση που το συνοδεύει…

* Ο Λεωνίδας Βατικιώτης, σπούδασε στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά και είναι διδάκτορας (Μάρτιος 2008) του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.

Δημοσιεύθηκε στο 2011, Oικονομία | Με ετικέτα: φοροαπαλλαγές, αναδιάρθρωση χρέους, δεύτερο δάνειο, εφαρμοστικός νόμος, ιδιωτικοποιήσεις, μεσοπρόθεσμο πλαίσιο, μείωση αφορολόγητου