ΟΜΙΛΙΑ ΒΑΓΓΕΛΗ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ 2011

Αγαπητοί συνάδελφοι, δεν θα έλεγα ότι σήμερα κουβεντιάζουμε τον πιο κρίσιμο Προϋπολογισμό. Δεν ισχύει αυτό. Αυτό που σίγουρα ισχύει είναι ότι σήμερα κουβεντιάζουμε έναν Προϋπολογισμό της πιο κρίσιμης περιόδου που περνά η χώρα μας μεταπολιτευτικά.

Συνήθως, οι προϋπολογισμοί δεν εφαρμόζονται. Απ’ αυτό εδώ το Βήμα είχα πει για κάποιον απ’ αυτούς ότι δεν αξίζει ούτε το χαρτί στο οποίο γράφτηκε. Και μάλλον επιβεβαιώθηκα.

Μεγαλύτερη αξία, όμως, σε έναν προϋπολογισμό έχει να σταθούμε όχι σ’ αυτά που λέγονται, αλλά σ’ αυτά που δεν λέγονται, γιατί τόσο οι υποθέσεις με τις οποίες σχεδιάζεται, όσο και οι προϋποθέσεις για να είναι επαρκής, βρίσκονται έξω απ’ αυτόν. Και το κύριο που δείχνει ο προϋπολογισμός είναι ότι διατυπώνει τη λογική με την οποία βγαίνει. Και αυτός ο Προϋπολογισμός, όπως και να τον έχει διατυπώσει ο καθένας μας, με ό,τι λόγια και να πούμε, καθορίζεται από τη λογική του Μνημονίου. Και αν αξίζει κάτι να κουβεντιάσουμε, είναι αυτή η λογική και μπορούμε σήμερα πολύ καλύτερα από τον Απρίλη και το Μάη να καταλάβουμε τι έχει γίνει.

Αγαπητοί συνάδελφοι, ξέρετε πολύ καλά ότι σε κάθε κατάσταση, ανάλογα με τη διάγνωση του προβλήματος που κάνεις, θα υπάρξει και η θεραπευτική αγωγή. Σήμερα είναι καθαρό ότι δεν μιλάμε για το ελληνικό πρόβλημα, όπως μιλούσαμε το Μάη, αλλά μιλάμε πλέον για την κρίση της Ευρωζώνης.

Όσον αφορά τη διάγνωση, έχουν διαμορφωθεί δύο προσεγγίσεις. Η μία είναι η γνωστή, η κυρίαρχη, που την εκφράζει ο κ. Σόιμπλε, ότι δηλαδή γι’ αυτήν την κρίση φταίει η χαλάρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και –συμπληρώνει- οι επιθέσεις των κερδοσκόπων και η άλλη προσέγγιση που όλο και πιο πολύ γίνεται φανερή, είναι ότι στη βάση αυτής της κρίσης είναι οι βαθιές εσωτερικές ανισορροπίες της Ευρωζώνης που είναι αποτέλεσμα της δικής της ημιτελούς αρχιτεκτονικής.

Για τους οπαδούς της πρώτης άποψης θα έλεγα ότι τα στοιχεία τους διαψεύδουν, γιατί ακριβώς οι χώρες που βρίσκονται σήμερα στο μάτι του κυκλώνα ήταν οι πιο πειθαρχημένες δημοσιονομικά χώρες, η Ισπανία και η Ιρλανδία. Και θα μπορούσα να πω και η Ελλάδα, γιατί για μία δεκαετία, τη δεκαετία 1994-2003, είχε πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2%. Από το 2004 και μετά άρχισε το πρόβλημα και είναι αποτέλεσμα, όπως είχα διατυπώσει, του βαλκανικού νεοσυντηρητισμού της Νέας Δημοκρατίας που ξεχείλωσε τα δημοσιονομικά, παρέδωσε τη χώρα άοπλη στην απληστία των κερδοσκόπων και την κατέστησε πειραματικό εργαστήρι της διεθνούς τοκογλυφίας. Και όταν ανάβει μία φωτιά, συνάδελφοι, μπορεί ο καθένας να βάλει πάνω το μπρικάκι του ι!

Το πρόβλημα, όμως, της Eυρωζώνης είναι πρόβλημα της δικής της λειψής αρχιτεκτονικής. Είναι αποτέλεσμα ενός μηχανισμού που από τη μια δημιουργούσε χώρες πλεονασματικές, χαμηλού πληθωρισμού, που δάνειζαν κεφάλαια και από την άλλη χώρες υψηλού πληθωρισμού ελλειμμάτων των ισοζυγίων πληρωμών και συσσώρευσης χρεών, κύρια ιδιωτικών.

Και με την πυροδότηση της κρίσης που ήρθε απέξω, αυτός ο μηχανισμός έδειξε τα όριά του. Έτσι, μέσα στην κρίση διογκώθηκαν τα χρέη των κυβερνήσεων πάνω στην προσπάθεια να συγκρατήσουν και την πτώση της οικονομίας και τώρα βλέπουμε το φαινόμενο αυτοί, τους οποίους οι κυβερνήσεις σώσανε την προηγούμενη περίοδο, να κάνουν την επίθεση και να ζητάνε να ρεφάρουν τις απώλειές τους επιτιθέμενοι και αξιοποιώντας τα μεγάλα δημόσια χρέη που συσσωρεύτηκαν την τελευταία περίοδο από τις κυβερνήσεις.

Το πρόβλημα είναι ότι η λογική με την οποία έρχεται η Ευρώπη, είναι η λογική ότι πλέον αυτό που χρειάζεται είναι μια γενικευμένη δημοσιονομική, περιοριστική πολιτική από τη μια και από την άλλη -γιατί είμαστε χώρες που δεν έχουμε την ελευθερία της συναλλαγματικής και νομισματικής πολιτικής- όλη η προσαρμογή να περάσει μέσα από την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας.

Και η Τρόικα και η Κομισιόν μας λένε ότι είναι αυτός μονόδρομος και το λένε αυτό σε μια εποχή που το χαρακτηριστικό της είναι ότι είναι εποχή πολλαπλών επιλογών, όπως έλεγε ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Το χειρότερο, όμως, για τη λογική του μονόδρομου είναι ότι αν καταλάβει την πολιτική σκέψη, τότε μας εμποδίζει να δούμε, να σκεφτούμε, να δημιουργήσουμε δίκαιες και αποτελεσματικές εναλλακτικές πολιτικές. Εδώ ισχύει αυτό που έλεγε ο Μισέλ Φουκώ ότι πάμε στην αυτολογοκρισία, «βάζουμε ένα μπάτσο στον εγκέφαλό μας».

Εγώ ποτέ δεν πιστεύω στους μονοδρόμους και πιστεύω ότι και αυτό το Κοινοβούλιο και αυτή η Κυβέρνηση πρέπει να απαλλαγεί από αυτή τη λογική, γιατί το τραγικό με αυτή τη λογική είναι ότι μετατρέπεται σε «αυτοτροφοδοτούμενη προφητεία». Να μειώσουμε τα ελλείμματα, όμως, το βάρος του χρέους δεν μπορεί να απαλυνθεί. Δεν μπορεί το 2013 να έχουμε 158% και να φτάσουμε το 2020 να έχουμε 130%, περίπου όσο ξεκινήσαμε.

Ως προς τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 6% που απαιτεί, δεν βγαίνουν στα νούμερα, αγαπητοί συνάδελφοι. Κι εδώ βλέπουμε μέσα από τις συνεχείς αλλαγές των προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου -θα τολμήσω να το πω- την αντικατάσταση μιας δημιουργικής λογιστικής με μια δημιουργική οικονομετρία.

Όμως, συνάδελφοι, ούτε η λογική της εσωτερικής υποτίμησης μπορεί να παίξει το ρόλο, γιατί στην περίοδο της κρίσης αυτό που κινδυνεύουμε πρώτα να πάθουμε είναι να μπούμε σε μια αυτοτροφοδοτούμενη πορεία προς τα κάτω και αυτό γίνεται με τα μέτρα που παίρνονται.

Αγαπητοί σύντροφοι και φίλοι -απευθύνομαι στο ΠΑΣΟΚ- υπάρχουν άλλες πολιτικές και τις έχουμε κουβεντιάσει. Δεν χρειάζεται να είσαι οικονομολόγος για να ξέρεις ότι τη δυναμική του χρέους την προσδιορίζει η διαφορά επιτοκίων με την ανάπτυξη. Αυτό οι οικονομολόγοι το λένε «το φαινόμενο της χιονοστιβάδας». Αν τα επιτόκια είναι μεγαλύτερα από την ανάπτυξη, τότε χρειάζεσαι τεράστια πρωτογενή πλεονάσματα για να μπορείς να τα αντιμετωπίσεις.

Άρα, το κύριο είναι η ανάπτυξη.

Τι είδους, όμως, ανάπτυξη;

Ανάπτυξη που να μπορεί να είναι εξωστρεφής. Και ποιο είναι το πρόβλημα στην Ελλάδα από τις συζητήσεις που κάναμε; Ότι δεν μπορεί να το φέρουν αυτό οριζόντιες πολιτικές, αλλά μπορεί να το φέρουν κλαδικές και περιφερειακές πολιτικές.

Ας υποθέσουμε ότι αν εγώ είμαι ένας επιχειρηματίας στην Πρέβεζα και έχω ένα εκατομμύριο ευρώ για να κάνω μια επένδυση. Τιι θα πάω να επενδύσω; Να πάω να φτιάξω μια βιοτεχνία με εξαγωγικό προσανατολισμό ή να ανοίξω μια καφετέρια και να φέρω το Hondos στην Πρέβεζα; Θα προτιμήσω το δεύτερο, γιατί εκεί έχει μεγαλύτερη απόδοση.

Άρα, χωρίς να χρησιμοποιήσουμε τα αναπτυξιακά εργαλεία που έχουμε προς αυτή την κατεύθυνση, το κράτος, τις τράπεζες και την αγορά, δεν θα έρθει η ανάπτυξη. Αυτό θα το κουβεντιάσουμε και άλλη στιγμή. Όμως, τα προβλήματα για την ελληνική οικονομία και οι απαντήσεις δεν εξαρτώνται μόνο από την Ελλάδα. Η Ευρώπη ήταν ένα καράβι που φτιάχτηκε για νηνεμία και τώρα πρέπει να το επιδιορθώσουμε εν πλω. Οι κυρίαρχες πολιτικές πάνε να το επιδιορθώσουν σε λάθος κατεύθυνση.

Ξέρετε, μετά την κρίση του ’29 οι κυβερνήσεις νόμιζαν ότι μπορούσαν να πορευτούν με την παλιά λογική, τον κανόνα χρυσού κ.λπ.. Ήρθε η κρίση του ’33 για να τους πει ότι τελείωσαν αυτά. Δυστυχώς, η Ευρώπη σήμερα βρίσκεται ανάμεσα στο ‘29 της και το ’33 της. Κι εδώ εμείς πρέπει να έχουμε δραστήριες πολιτικές. Θα ήθελα να πω στην Κυβέρνηση ότι οφείλει να ξαναδιαπραγματευτεί τους όρους και την κατεύθυνση του Μνημονίου. Όλα αλλάζουν στην Ευρώπη κι αυτό μπορεί να αλλάξει. Μην το φοβηθείτε μόνο. Αφορμές θα υπάρξουν, όπως με την αναθεώρηση της Λισσαβόνας, με τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με την Πορτογαλία. Αφορμές και ευκαιρίες θα υπάρξουν, αρκεί να το θελήσουμε.

Κλείνοντας, θέλω να πω ότι θα ψηφίζω πάντοτε υπέρ των εναλλακτικών πολιτικών που δίνουν θετική πορεία στη χώρα. Δεν θα ψηφίζω, όμως, ποτέ τη λογική του μονοδρόμου. Θα ψηφίζω υπέρ ενός δίκαιου και αποτελεσματικού πολιτικού σχεδίου, δεν θα ψηφίζω λογιστικές αντιλήψεις. Θα στηρίζω την Κυβέρνηση σε κάθε θετική της επιλογή. Δεν μπορώ, όμως, να ψηφίσω τον παρόντα Προϋπολογισμό.

Ευχαριστώ. Καλές Γιορτές.

---

Πολιτικά Γραφεία:

ΑΘΗΝΑ: Βουλής 4, Τηλ: 210-370 62 65 , Φαξ: 210-370 60 65

ΠΡΕΒΕΖΑ: Ι.Καλλού, Τηλ: 26820-61161, Φαξ: 26820- 89660

www.vpapachristos.gr  E-Mail: papach@otenet.gr