Ο μεσαιωνικός ΑΓΡΙΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ των πληκτρολογίων

Ευτυχώς που δεν υπήρχαν ανεπτυγμένα Social media στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Τότε που ο “υπερπατριώτης” Α. Σαμαράς δεν έκλεισε τα σύνορα και περίπου 900 χιλιάδες μετανάστες εξ Αλβανίας ήρθαν και έμειναν (καλώς) στη χώρα μας. Αν υπήρχαν, ίσως να είχαμε σφαχτεί μεταξύ μας, με βάση όλα όσα μας σερβίρουν και...

αναπαράγουμε διαδικτυακά τις τελευταίες μέρες από τον Έβρο.

Η Matina Stevis, δημοσιογράφος και απεσταλμένη των New York Times, έγραψε:“Είναι τρομακτική, επικίνδυνη η παραπληροφόρηση που διακινείται σε Ελλάδα και Τουρκία σχετικά με την κατάσταση στα σύνορα. Είμαι στον Έβρο, ακούω και βλέπω πράγματα τρελά. Να κοιτάτε ποιος μεταδίδει τι, ποιες πηγές. Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή για να παίρνετε την ενημέρωσή σας ελαφρά”.

Αποδείχθηκε όμως για μια ακόμη φορά, “πως παίρνουμε την ενημέρωση μας πολύ ελαφρά”. Γνωρίζω πως η κατανόηση του πολύπλοκου “παγκόσμιου χωριού”, απαιτεί μεγάλη πνευματική προσπάθεια, πολλά διαβάσματα, διαφοροποιημένη γνώση, συζητήσεις, κριτική σκέψη και όλα αυτά καλλιεργούνται δυστυχώς σε μικρό βαθμό στα σχολεία μας.

Γνωρίζω επιπροσθέτως πως τα μορφωτικά μας προβλήματα διογκώθηκαν εξαιτίας του τρόπου χρήσης/κατανάλωσης των νέων τεχνολογιών και της κυριαρχίας του πολιτισμού της εικόνας. Εδώ και καιρό δεν διαβάζουμε βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά. Νομίζουμε πως ένα γρήγορο “σερφάρισμα” (surfing) στην οθόνη του κινητού ή του υπολογιστή μας αρκεί για να μάθουμε τα πάντα. Μάλλον για “να καταπιούμε αμάσητα” τα πάντα.

Υπάρχει κάτι ακόμη, το οποίο θεωρώ πως χειροτερεύει την όλη κατάσταση. Η πολιτισμική ηγεμονία του “ΔΗΘΕΝ”, του “ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΥ”, συνέπεια και προχώρημα του πολιτισμού της εικόνας και του life style. Ότι “γυαλίζει” πουλάει επικοινωνιακά, γίνεται μόδα, εμπεδώνεται σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, καθίσταται στρεβλή συνείδηση. Πρώτη και καλύτερη η ΕΙΔΗΣΗ.

Αρκεί ότι “ΦΑΙΝΕΤΑΙ” και αφού “ΦΑΙΝΕΤΑΙ” αρκεί!

Το τι στημένο βίντεο μας σερβίρουν αυτές τις μέρες δεν λέγεται. Ορισμένα με μια απλή ματιά φανερώνονται πως είναι εικονικά. Και όμως τα πιστεύουμε, τα αναπαράγουμε στο f/b και τα συνοδεύουμε με απαράδεκτους και παθιασμένους διχαστικούς προσωπικούς και πολιτικούς χαρακτηρισμούς. Έχει χαθεί η λογική, αφού ο ορυμαγδός της παραπληροφόρησης στοχεύει στο συναίσθημα, ενίοτε και στα πλέον άγρια ένστικτα μας. Αλλοιωμένες συνειδήσεις, οι οποίες διαμορφώνονται μέσα στο χαοτικό τοπίο μιας αλλοιωμένης πραγματικότητας.

Μιας πραγματικότητας που στηρίζεται στη μία και μοναδική εικονική αλήθεια. Πρόκειται για την “μετα-αλήθεια” του Καθηγητή Ιστορίας Yuval Noah Harari (“21 μαθήματα για τον 21^ο αιώνα”). Για το “βέβαιο προϊόν των μηχανικών αναπαραγωγών συστημικών δικτύων χωρίς καμιά εμπειρική βάση”, κατά τον ίδιο. Μια αλήθεια που δεν απαιτεί ακριβή δεδομένα, είναι άνευ αιτιών και υπευθύνων, αλλά θεωρείται το “αναμφίβολο θέσφατο της αναπαραγόμενης είδησης”.

Ντρέπομαι να διαβάζω τούτες τις μέρες στο f/b για “Φασίστες, ρατσιστές, δοσίλογους, ανθέλληνες, λαμόγια, τομάρια…” και μάλιστα από ανθρώπους που λόγω ηλικίας διαθέτουν εμπειρίες και θα έπρεπε να συμπεριφέρονται με ωριμότητα. Θεωρώ πως η πλέον διχαστική και ταυτόχρονα σκοταδιστική “ασύμμετρη απειλή” είναι αυτή και βρισκόμαστε ενώπιον της.

Δείχνει όμως πως ορισμένοι, δυστυχώς πολλοί, το έχουν ανάγκη. Πως εκφράζει κάτι βαθύτερο “μέσα” τους και αυτό είναι που με προβληματίζει πιότερο. Φανατισμός; Μισαλλοδοξία; Απωθημένα; Συνθήκες κοινωνικής απομόνωσης; Ανάγκη προσωπικής δικαίωσης και επιβεβαίωσης; Ελαφρότητα; Αγένεια; Ανοησία; Χυδαιότητα; Φοβίες; Εθισμός στα “σκουπίδια της διαδικτυακής χωματερής”;

 Όπως ντρέπομαι και ανησυχώ για πολλά από αυτά που συμβαίνουν στον Έβρο και τα νησιά μας. Εκεί όπου ακραία στοιχεία από πολλές πλευρές - “Γκρίζοι Λύκοι”, γερμανοί νεοναζί, έλληνες ακροδεξιοί και πράκτορες – προσπαθούν με την κρατική ανοχή να επιβάλλουν ένα ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΑΓΡΙΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟ, ο οποίος ακολούθως αναπαράγεται και μεταφέρεται διαδικτυακά.

Ναι κάποια στιγμή εκφράστηκε και ολίγη “συμπάθεια” για αυτούς τους “δυστυχείς ανθρώπους”, ήτοι για τα χιλιάδες πιόνια μιας χρήσης στο γεωπολιτικό σκάκι που παίζεται στην περιοχή μας. Δεν αντιλαμβανόμαστε πως στην ίδια θέση βρισκόμαστε και εμείς, μόνο που οι ισχυροί παίκτες που σήμερα ανταγωνίζονται μας βλέπουν ακόμη ως “Πύργο” στο όλο παιχνίδι και όχι ως αναλώσιμα πιόνια όπως τους τωρινούς “εισβολείς ”.

Υπάρχουν τρόποι άμυνας. Σε καμία περίπτωση απάντηση δεν είναι η σιωπή, ούτε φυσικά η άσκηση λεκτικής διαδικτυακής βίας. Επιχειρήματα, εξερεύνηση των πηγών ενημέρωσης, αποκάλυψη των fake news και κυρίως σεβασμός στον κάθε άνθρωπο και στη διαφορετικότητα του, με ταυτόχρονη απαίτηση να προηγείται η σκέψη του λόγου και όχι το αντίστροφο.

Παναγιώτης Α. Κατσούλης

Εκπαιδευτικός