ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΝΕΚΤ. ΦΑΡΜΑΚΗ ΣΤΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΔΕ ΓΙΑ ΤΗ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑ

Αγρίνιο, 19-4-2017

«Άμα είσαι άσσος στην επικοινωνία «βαφτίζεις το κρέας ψάρι» εν ριπή οφθαλμού».

Βοά ο Αιτωλοακαρνανικός τύπος από τον πηχυαίο τίτλο του δελτίου τύπου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας : Σημαντική παρέμβαση από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας για την αξιοποίηση της Λίμνης Τριχωνίδας!!! Με....

πανηγυρισμούς λοιπόν και «βεγγαλικά» ανακοινώθηκε από την Περιφερειακή Αρχή ο τρόπος με τον οποίο θα μετουσιωθεί σε πράξη το όραμα της Περιφέρειας για την περιοχή της Τριχωνίδας και δη για την τουριστική ανάπτυξή της.

Κι εδώ όμως, όπως και στα περισσότερα παραμύθια, υπάρχει δράκος:

Με τι ακριβώς λοιπόν έχουμε να κάνουμε;

Με την υπ΄ αριθμ. 20974/ΔΕ-2704/04.05.2012 Απόφαση (AΔΑ: Β499Φ-ΞΛΑ) του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, εντάχθηκε η «ΜΕΛΕΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ – ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΑΠΟ ΣΙΤΑΡΑΛΩΝΑ ΜΕΧΡΙ ΛΟΥΤΡΑ ΜΥΡΤΙΑΣ ΜΕ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΑΠΟ ΠΕΤΡΟΧΩΡΙ» στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), στη ΣΑΜΠ001, με εγκεκριμένο προϋπολογισμό 300.000,00 €. Το Φυσικό Αντικείμενο αφορούσε την εκπόνηση μελέτης για την ασφαλτόστρωση των τμημάτων Λουτρά Μυρτιάς – Σιταράλωνα μήκους 9 km και Πετροχώρι προς Λουτρά Μυρτιάς μέχρι μήκους 3 km, αφού προηγηθούν εργασίες διαμόρφωσης του υπάρχοντος οδοστρώματος και η κατασκευή των απαραίτητων τεχνικών. Η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων ΠΕ Αιτ/νίας συνέταξε τεύχη δημοπράτησης των μελετών. Επειδή, όμως υπήρχε σε εξέλιξη, διαδικασία καθορισμού αιγιαλού και παραλίας από την Κτηματική Υπηρεσία Αιτωλοακαρνανίας, η μελέτη δεν προχώρησε μέχρις να οριστικοποιηθεί ο ανωτέρω καθορισμός, ώστε να καταστούν γνωστά τα όρια στα οποία μπορούσε να κινηθεί ο μελετητής.

Επειδή λοιπόν λόγω της γραφειοκρατίας , το πιστωθέν κονδύλι λόγω χρόνου κινδύνευε να χαθεί, η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων προχώρησε :

Α. Σε αλλαγή του τίτλου του έργου από: «ΜΕΛΕΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ – ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΑΠΟ ΣΙΤΑΡΑΛΩΝΑ ΜΕΧΡΙ ΛΟΥΤΡΑ ΜΥΡΤΙΑΣ ΜΕ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΑΠΟ ΠΕΤΡΟΧΩΡΙ» σε: «ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΑΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑΣ» και

Β. Σε αλλαγή του φυσικού αντικειμένου, όπως αυτό περιγράφεται στο τεχνικό δελτίο (γιατί δεν δίνεται κι αυτό στη δημοσιότητα άραγε για να δούμε και τη «σπουδαιότητα» της παρέμβασης;).

Συγκεκριμένα λοιπόν προτείνεται η μελέτη δύο παρεμβάσεων στο παραλίμνιο μέτωπο: Η πρώτη  παρέμβαση αφορά στο σχεδιασμό και η υλοποίηση ενός παραλίμνιου δρόμου ήπιας κυκλοφορίας, του τύπου πεζόδρομου- ποδηλατόδρομου γύρω της Τριχωνίδας, σε τμήματα (ποια τμήματα και τι έκτασης κανείς δεν ξέρει). Επίσης η κατά τμήματα (!!!!) βελτίωση του υφιστάμενου παραλίμνιου αγροτικού δρόμου, χάραξη νέου εντός της παραλίμνιας ζώνης , όπου αυτό είναι εφικτό (!!!!) και ο γενικότερος σχεδιασμός ενός δικτύου οδών σε σύνδεση με το υφιστάμενο επαρχιακό οδικό δίκτυο. Η δεύτερη παρέμβαση είναι ο σχεδιασμός μιας σειράς από οικολογικές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις πρόσβασης προς το υδάτινο μέτωπο της λίμνης και αναψυχής, σε επιλεγμένα σημεία του παραλίμνιου δρόμου. Και σκέφτεται εύλογα κανείς: 300.000 € για να “πήξουμε” στα κιόσκια;;;

Κύριοι της Περιφερειακής Αρχής, το παραμύθιασμα εν έτει 2017 βλάπτει σοβαρά τη νοημοσύνη των πολιτών που δεν το αντέχουν πλέον.

Για να έχουμε μια εικόνα για το τι σημαίνει τουρισμός και Τριχωνίδα, θα πρέπει να δούμε και τη σχέση του τουρισμού με την Αιτωλοακαρνανία : Στην Αιτωλοακαρνανία το 2014 είχαμε 115.000 αφίξεις (90% Έλληνες και 10% αλλοδαποί) με πτωτική τάση αφού την 5ετία 2010-2014 σημειώθηκε πτώση στις αφίξεις 14,6%. Δεν υπάρχει κανένα 5άστερο ξενοδοχείο, 5 τετράστερα, 32 3άστερα, 24 2άστερα και 12 1άστερα. Η πληρότητα των καταλυμάτων κυμαίνεται σε ποσοστά του 25%.( ΕΛΣΤΑΤ, ΞΕΕ, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας 2014-2019). Ιούνιος , Ιούλιος , Αύγουστος είναι οι μήνες αιχμής (τετραπλάσιοι επισκέπτες από ό,τι στις άλλες περιόδους) , ενώ η διάρκεια διαμονής τους περιορίζεται στις 2 ημέρες. Με δεδομένο ότι το αεροδρόμιο του Ακτίου κάθε χρόνο παρουσιάζει άνοδο αφίξεων και το 2017 θα ξεπεράσει τις 220.000 αφίξεις είναι αν μη τι άλλο θλιβερό το γεγονός ότι μόνο το 3-5% θα παραμείνει στην Αιτωλοακαρνανία. Η περιοχή του Αγρινίου (όπου ευρύτερα βρίσκεται και η Τριχωνίδα) συγκεντρώνει την τελευταία 5ετία τους περισσότερους σε απόλυτο αριθμό επισκέπτες (36.000-40.000), με την Ναυπακτία και το Μεσολόγγι να ακολουθούν. Δεν είναι ίδια όμως η εικόνα στις διανυκτερεύσεις, όπου η περιοχή του Αγρινίου έρχεται τρίτη με μ.ο διανυκτερεύσεων 1,5. Από τα παραπάνω στοιχεία η περιοχή της Τριχωνίδας δεν διαφοροποιείται , αφού αναλογικά ισχύουν τα ίδια (αν όχι και λίγο χειρότερα). Η Λίμνη Τριχωνίδα, δεν αποτελεί δυστυχώς προτεραιότητα της ΠΔΕ στο τουριστικό προφίλ της Αιτωλοακαρνανίας, όπως αυτό διαφαίνεται στη μελέτη του ΣΕΤΕ (2016) , αφού η Τριχωνίδα έχει υπαχθεί στις υποστηρικτικές κατηγορίες δραστηριοτήτων και όχι στις βασικές. Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι η Τουριστική ανάπτυξη της περιοχής δεν αποτελεί εν τοις πράγμασι προτεραιότητα για τους Διοικούντες, ενώ από την άλλη ο ιδιωτικός τομέας περιορίζεται στην ανάπτυξη του τομέα της εστίασης και μόνο. Τελευταία, ευτυχώς, παρατηρείται και μια κινητικότητα του ιδιωτικού τομέα  σε επίπεδο  διοργάνωσης εκδηλώσεων-φεστιβάλ που δίνουν εξωστρέφεια στην περιοχή (γεγονός θετικό και στοιχείο απαραίτητο για την τουριστική τόνωση). Ωστόσο, από άποψη υποδομών η περιοχή είναι πολύ πίσω σε σχέση με τον ανταγωνισμό της ίδιας κατηγορίας.

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν απεριόριστες δυνατότητες σε μια πραγματικά «παρθένα» περιοχή που μπορεί να παράξει τουριστικό προϊόν όχι για σαιζόν τριών μηνών αλλά για σαιζόν 6-8 μηνών αν συνδυασθεί με ιαματικό τουρισμό και τις ημιορεινές παραλίμνιες περιοχές. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει να προηγηθεί σχεδιασμός και προτεραιοποίηση  των στόχων, με βάση τους αριθμούς. Και εξηγούμαι : Όταν το Αγρίνιο (Δήμος στον οποίο υπάγεται κατά κύριο λόγο η Τριχωνίδα) φαίνεται να αντλεί το 1/3 των αφίξεων του Νομού, αυτό σημαίνει ότι ο Δήμος Αγρινίου θα πρέπει να αποκτήσει ως αιχμή του δόρατος της τουριστικής του ανάπτυξης , πλην του αστικού του ιστού, αν  μη τι άλλο τη λίμνη Τριχωνίδα. Αυτό όμως δεν γίνεται όταν από την Περιφέρεια η Λίμνη Τριχωνίδα αποτελεί υποστηρικτικό απλά τουριστικό προϊόν του προφίλ της Αιτωλοακαρνανίας. Και αυτό συμβαίνει γιατί στην Ελλάδα, έχουμε μάθει να αντιλαμβανόμαστε τον τουρισμό μόνο σαν ήλιο και θάλασσα, ενώ είναι ένα προϊόν με αμέτρητες και διαφορετικές μορφές και κατευθύνσεις. Το ζήτημα είναι να φτιάξεις το story. Και δυστυχώς αυτό το ψάχνουν ακόμα τόσο η Διοίκηση, όσο και οι ιδιώτες.

Όλα αυτά όμως για τα οποία μιλάμε, θα πρέπει να γίνουν με σεβασμό στο περιβάλλον, με πρόγραμμα και σχέδιο και όχι με μπαλώματα όπως αυτό της ΠΔΕ. Οι λύσεις έχουν ειπωθεί πολλές φορές και κανείς δεν κομίζει γλαύκας ες Αθήνας. Τα βήματα που πρέπει επιτέλους να γίνουν είναι :

·  Οριοθέτηση της όχθης και της παρόχθιας ζωής (αιγιαλού και παραλίας) σε όλη την περίμετρο της λίμνης. Διότι ο αιγιαλός και η παραλία είναι αδόμητη και απαραίτητη προϋπόθεση για την εκτέλεση οποιουδήποτε έργου κοντά στις ακτές είναι η προηγούμενη οριοθέτησή τους.

·  Εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (Ε.Π.Μ.) για να ρυθμισθούν οι χρήσεις γής και να εκπονηθούν τα ενδεδειγμένα σχέδια διαχείρισης και Μελέτης της Φέρουσας Τουριστικής Ικανότητας της περιοχής.

·  Δημιουργία Οργανισμού Ανάπτυξης και Διαχείρισης της λίμνης Τριχωνίδας, ώστε να διευκολύνει την ανάληψη εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς και  την αξιοποίηση όλων των πηγών χρηματοδότησης κλπ .

·  Προώθηση υλοποίησης των έργων της αποχέτευσης των παραλίμνιων οικισμών

·   Πρότυπο Κέντρο Επεξεργασίας και Αξιοποίησης των Λυμάτων των ελαιοτριβείων της περιοχής

·  Αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Α.Π.Ε.)

·  Έργα πρόσβασης και υποδομών στη λίμνη (τουριστικών και ναυταθλητικών)

Απλά βήματα που χρειάζονται μόνο πολιτική βούληση και πίεση προς την κεντρική εξουσία εκ μέρους της Περιφέρειας και των ενδιαφερομένων Δημοτικών Αρχών.

Δυστυχώς, όσον αφορά στην Τριχωνίδα, σε καμία περίπτωση η υφιστάμενη κατάσταση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως τουριστικά μετρήσιμη για μια χώρα που δέχεται εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο. Από ό,τι φαίνεται είμαστε αρκετά πίσω στο επίπεδο των τουριστικών εκμεταλλεύσεων που δεν περιλαμβάνουν ήλιο και θάλασσα. Σε ένα τέτοιο παρθένο έδαφος, είναι πολλές οι απαραίτητες αλλά και ενδεικνυόμενες παρεμβάσεις. Αυτές συνοψίζονται στο τρίπτυχο (με σειρά προτεραιότητας) : 1) Προσβασιμότητα-προσπελασιμότητα, 2) ενθάρρυνση (θεσμική και οικονομική) ιδιωτικών επενδύσεων τουρισμού εκ μέρους της πολιτείας και των ΟΤΑ και 3) δημιουργία στρατηγικής τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, με ρόλο βασικού ρυθμιστή τον Δήμο Αγρινίου. Η απουσία όλων αυτών των στοιχείων, έχει οδηγήσει στη σημερινή εικόνα , που μόνο τουριστική ανάπτυξη δεν μπορεί να λέγεται. Είναι απλά ένα μαγικός τόπος αφημένος στην τύχη του. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι το τουριστικό προϊόν της περιοχής είναι τόσο αναξιοποίητο ,   μας λέει ότι μόνο προς τα πάνω θα μπορούσε να πάει. Αυτό εξάλλου, ιδίως στην Ελλάδα των μνημονίων ή μάλλον της πτώσης των ψευδαισθήσεων , αποτελεί και το ζητούμενο. Είναι πλέον κοινή πεποίθηση, έχω την αίσθηση, τόσο των πολιτών όσο και των φορέων, ότι μόνο μέσα από την εκμετάλλευση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων μπορούμε  να βρούμε το δρόμο για την έξοδο από το τούνελ της κρίσης. Μόνο αν δημιουργήσουμε αγορές και παράγουμε προϊόν θα μπορέσουμε να σταθούμε στα πόδια μας, τόσο σαν χώρα όσο και σαν περιοχή. Και ενόψει των φυσικών ιδιαιτεροτήτων μας, όπως αναπτύχθηκαν πιο πάνω, η λίμνη Τριχωνίδα είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία.

Πρωτοβουλίες σαν αυτές της Περιφερειακής Αρχής, μοιάζουν περισσότερο με παυσίπονα  και όχι σημαντικές, όπως θέλουν κάποιοι να τις παρουσιάζουν. Τα κιόσκια δεν φέρνουν τουρισμό…

Συμπέρασμα : Η λίμνη Τριχωνίδα, με το πλούσιο περιβαλλοντικό της ενδιαφέρον και την μεγάλη της έκταση, τη γεωγραφική της θέση, το ανάγλυφο της περιοχής με τους ορεινούς όγκους που την περικλείουν, το ήπιο μικροκλίμα και το εξαιρετικά εύφορο έδαφος, διαμορφώνουν μια  περιοχή που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τουριστικούς προορισμούς του εξωτερικού (Λίμνη Γκάρντα, Λίμνη Κόμο, Λίμνη Κονστάνς), που αποτελούν προορισμό για εκατομμύρια τουρίστες ετησίως και εισφέρουν εισόδημα στις τοπικές και εθνικές οικονομίες, ενώ μεταφέρουν τα –υψηλής ποιότητας- προϊόντα τους σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου.  Η περιοχή τα χωράει όλα, αρκεί να υπάρξει όραμα. Το προϊόν υπάρχει σε ακατέργαστη μορφή. Αυτό που μένει είναι να το «ραφινάρουμε» και να το βάλουμε στο ράφι. Από μόνο του μετά θα αποτελέσει «κράχτη». Με τις παρούσες οικονομικές συνθήκες,  θα έπρεπε κάτι τέτοιο να αποτελεί εθνική στρατηγική, ωστόσο οι πολιτικές συνθήκες φαίνεται να έχουν αλλεργία σε κάθε τι αναπτυξιακό ενώ δυστυχώς και η Περιφερειακή Αρχή φαίνεται προσκολλημένη σε πρακτικές του παρελθόντος μέσω μελετών του «φαίνεσθαι» ίσα για να μη χαθούν οι πιστώσεις.

************************

Με εκτίμηση

Νεκτάριος Αθ. Φαρμάκης

Δικηγόρος-Περιφερειακός Σύμβουλος Π.Δ.Ε (Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας)