ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑΣ

Γιάννης Σελιμάς

ΑΓΑΠΗΤΟ ΝEWSPRESSAGRINIO,

ΚΑΤΑΡΧΑΣ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΟ ΝΕΟ ΑΓΡΙΝΙΟ, ΚΑΤΑ ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΣΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΨΑΡΕΜΑ ΑΘΕΡΙΝΑΣ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑ ΣΑΣ ΣΤΕΛΝΩ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΟΥ, ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ , ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΜΟΥ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΑΨΟΡΑΧΗΣ ΤΟ 2008 ΚΑΙ ΕΣΤΑΛΘΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΡΙΧΩΝΙΩΝ ΔΗΜΩΝ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΟΜΩΣ  ΚΑΜΜΙΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ.

ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑΣ ΚΑΙ ΔΙΝΕΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΣΑΣ

Α) Το στοίχημα μιας Nέας Mεταπολίτευσης

  Το βασικό αίτημα των μεταπολιτευτικών χρόνων σε πρώτη φάση ήταν η ύπαρξη σταθερής δημοκρατίας στη χώρα  και η απόκτηση   εθνικής κυριαρχίας. Σε δεύτερη φάση και καθώς είχε επιτευχθεί μια ομαλή δημοκρατική ζωή και η ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ το βασικό αίτημα ήταν η διάχυση οικονομικών  και κοινωνικών δικαιωμάτων σε ευρύτερα λαϊκά στρώματα. Μπορεί επομένως να συνοψίσει κανείς το βασικό Μεταπολιτευτικό πρόταγμα στην Αναδιανομή Πολιτικών , Οικονομικών και Κοινωνικών δικαιωμάτων σε όλο και περισσότερες κοινωνικές ομάδες.

            Σήμερα και καθώς η χώρας μας έχει επιτύχει ένα σταθερό δημοκρατικό πολίτευμα και μια σχετικά ομαλή πολιτική ζωή, υψηλό βιοτικό επίπεδο και μια ισχυρή θέση στην διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το Νεό Στοίχημα της Ελλάδας;

            Το τρίπτυχο Ανάπτυξη, Διαφάνεια, Συμμετοχή δεν αρκεί εάν δεν εξειδικευτεί σε όρους συμφερόντων και δικαιωμάτων για την κοινωνία και τους πολίτες. Το σύγχρονο διακύβευμα μιας Νέας Μεταπολίτευσης που έχει ανάγκη ο τόπος και οι πολίτες συμπυκνώνεται σε τρείς αναδιανομές:

-         Από το Ιδιωτικό στο Δημόσιο χώρο, η ιδιωτική ευτυχία των λίγων δεν μπορεί να στηρίζεται στη δημόσια κόλαση των πολλών

-         Από τους προνομιούχους ηλικιωμένους και τους μεσήλικές στα παιδιά, τις γυναίκες και τη νέα οικογένεια

-         Από τα άτομα και την οικονομία κερδοσκοπικού χαρακτήρα στην κοινωνία των πολιτών και το περιβάλλον

Αυτό το τελευταίο αίτημα αναδιανομής σχετίζεται με την περιβαλλοντική διακυβέρνηση της λίμνης Τριχωνίδας με την έννοια ότι εξειδικεύεται γεωγραφικά και βρίσκει στην περιοχή μας τον πιο ιδανικό χώρο για να εφαρμοσθεί.

Β) Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση λίμνης Τριχωνίδας

 Η λίμνη Τριχωνίδα είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας με επιφάνεια 97 Km2 , μέγιστο βάθος 58 μ και περίμετρο 51 Km. H λεκάνη της λίμνης περιβάλλεταιΑράκυνθος(Νότια), τροφοδοτείται με νερό από επιφανειακή απορροής της  ευρύτερης περιοχής μέσω μικρών χειμάρρων, από την ανάβλυση υπόγειων νερών κάτω από την επιφάνειά της και από γειτονικές επιφανειακές πηγές. Τα ¾ της ακτογραμμής της καλύπτονται από καλαμιώνες που προσφέρουν καταφύγιο στην άγρια πανίδα ενώ λειτουργούν σαν φίλτρο για τα γεωργικά απόβλητα. Η περιοχή είναι σημαντική λόγω της φυσικής  ομορφιάς και της υψηλής βιοποικιλότητας, καθώς και για τους πληθυσμούς των σπάνιων υδρόβιων και άλλων πτηνών που φιλοξενεί. Στην Τριχωνίδα έχουν παρατηρηθεί πάνω από 200 είδη πτηνών από τα οποία 50 είναι σπάνια, ενώ ιδιαίτερη οικολογική αξία έχει η παρουσία θηλαστικών όπως η βίδρα αλλά και ψαριών του γλυκού νερού , όπως το ενδημικό είδος νανογωβιός που ζει μόνο στα νερά της και πουθενά αλλού. Επίσης σημαντικός οικότοπος  είναι οι ασβεστούχοι βάλτοι που βρίσκονται στην ανατολική ακτογραμμή της λίμνης.   

            Σαν σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα μπορεί κανείς να σημειώσει την απορροή αστικών λυμάτων  από όλους σχεδόν τους παρατριχώνιους δήμους αλλά και την απόρριψη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων στη λίμνη, την ανεξέλεγκτη διάθεση  απορριμμάτων ιδίως στην παράκτια  ζώνη, τις επιχωματώσεις και αλλοιώσεις της ακτογραμμής αλλά και την απορροή γεωργικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων .

            Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό  πως η Τριχωνίδα αποτελεί ένα σπάνιο οικοσύστημα ιδιαίτερης οικολογικής και αισθητικής αξίας, χαρακτηρισμένο ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000 από την Ευρωπαϊκή Ένωση(Οδηγία 92/43 ΕΚ) ,το οποίο υποβαθμίζεται διαρκώς και συστηματικά. Επομένως η πρώτη προτεραιότητα κάθε δημοτικής, νομαρχιακής, περιφερειακής ή εθνικής πολιτικής θα πρέπει να αποσκοπεί στην διαχείριση των απορριμμάτων, στην επεξεργασία των υγρών αποβλήτων, στην διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής και τέλος στην δημιουργία προϋποθέσεων πράσινης ανάπτυξης. Ποιο όμως είναι το πλαίσιο των εξωτερικών συνθηκών μέσα στο οποίο καλείται να επιτύχει μια πολιτική Περιβαλλοντικής Διακυβέρνησης της Λίμνης Τριχωνίδας;

Γ) Το πλαίσιο των εξωτερικών συνθηκών: Μια Απειλή- Δύο Ευκαιρίες

1)      Η Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική

 Η αναδιάρθρωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής δημιουργεί απειλές για την συγκράτηση των εισοδημάτων και την διατήρηση των θέσεων απασχόλησης σε μια περιοχή όπως η Τριχωνίδα που στηρίχθηκε χρόνια στην μονοκαλλιέργεια του καπνού. Μάλιστα η επιδότηση της καλλιέργειας του καπνού  με υψηλά ποσοστά  δημιούργησε συνθήκες εξάρτησης και αδυναμία αναζήτησης άλλων αγροτικών προϊόντων με υψηλή τιμή στην αγορά οι οποίες  να ταιριάζουν στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής. Η μείωση της ενιαίας αποδεσμευμένης ενίσχυσης  το 2009  στο 50% και η σταδιακή παύση της ως  το 2013  αναμένεται να δημιουργήσει φαινόμενα υποαπασχόλησης, ανεργίας και φτώχιας προκαλώντας  μεγάλο αναπτυξιακό αδιέξοδο και κύματα εσωτερικής μετανάστευσης  προς τα μεγάλα αστικά κέντρα. Θα πρέπει να δράσουμε άμεσα και συστηματικά για να αποφευχθούν οι παραπάνω αρνητικές επιπτώσεις. Οι δύο βασικοί πυλώνες που θα πρέπει να κατευθυνθούν οι αγρότες της περιοχής είναι α) ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού και β) πιστοποίηση βιολογικών προϊόντων μέσα από ομάδες παραγωγών.

2)      Η Προγραμματική Περίοδος 2007-2013

Το επόμενο διάστημα ξεκινά η εφαρμογή του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς 2007-2013 με αρκετή καθυστέρηση αλλά με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει μια χρηματοδοτική ένεση για την  οικονομία ικανή να τη βγάλει από υστερήσεις και αδιέξοδα. Η τοπική κοινωνία με τους πέντε παρατριχώνιους δήμους, τον δήμο Θεστιέων, τον δήμο Παραβόλας ,τον δήμο Θέρμου, τον δήμο Μακρυνείας και τον δήμο Αρακύνθου θα πρέπει να είναι έτοιμη εξασφαλίζοντας Διαχειριστική Επάρκεια έτσι ώστε να διεκδικήσει  πόρους από το ΕΣΠΑ  αλλά και αποτελεσματικότητα στα έργα και τις δράσεις. Η ύπαρξη Αναπτυξιακών Εταιρειών όπως η Τριχωνίδα Α.Ε αλλά και οι υπηρεσίες των δήμων τεχνικές και οικονομικές θα πρέπει να δώσουν αυτή τη μάχη είτε αφορά το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» είτε τα υπόλοιπα επιχειρησιακά προγράμματα , τομεακά ή περιφερειακό.

3)      Η Νέα Διοικητική Αναδιάρθρωση (Καποδίστριας 2)

 Έχει ήδη ξεκινήσει μεταξύ του Υπουργείου Εσωτερικών και της ΚΕΔΚΕ η συζήτηση για την Νέα Διοικητική Αναδιάρθρωση της Χώρας με βασικές κατευθύνσεις την συνένωση δήμων και την δραστική μείωση τους στο μισούς.

Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό  οι επόμενες δημοτικές εκλογές να γίνουν με νέους δήμους. Η Τριχωνίδα ως μια ενιαία γεωγραφική ενότητα με τόσα προβλήματα αλλά και τόσες προοπτικές οφείλει να έχει άποψη αλλιώς οι δυνάμεις του ανταγωνισμού που αναμένεται να δημιουργηθούν ίσως  την απορροφήσουν. Είναι εφικτός επομένως και αναγκαίος ένας δήμος Τριχωνίδας; Μπορούν οι δημοτικές αρχές να το υπερασπιστούν; Το θέλουν; Πληθυσμιακά σύμφωνα με τα στοιχεία του προγράμματος Life που εκπονήθηκε για την περιοχή το 2001  η υδρολογική λεκάνη της Τριχωνίδας έχει πληθυσμό με βάση την απογραφή του 2001, 32.728 ενώ το 1991 είχε πληθυσμό 34.325. Παρατηρείται επομένως μια μείωση του πληθυσμού της υδρολογικής λεκάνης κατά ένα ποσοστό της τάξης του 5,96%. Σήμερα όμως διαφαίνονται  ασθενείς τάσεις αποαστικοποίησης των μεγάλων πόλεων  κάτι που σημαίνει πως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα αυξηθεί η εγκατάσταση για κατοικία σε παρατριχώνιες περιοχές αφού εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής σε κοντινή απόσταση από ένα μεγάλο αστικό κέντρο. Η διαβούλευση , η συνεργασία και ο διάλογος των παρατριχώνιων  δήμων είναι αναγκαίος και κρίσιμος σε αυτή τη διαδικασία μετάβασης από τους σημερινούς δήμους σε νέους δήμους. Η παλαιά Επαρχία Τριχωνίδας διαθέτει εκείνα τα πληθυσμιακά, αναπτυξιακά, περιβαλλοντικά, πολιτισμικά και χωροταξικά χαρακτηριστικά για να αποτελέσει μια ολοκληρωμένη αυτοδιοικητική  μονάδα του 21 αιώνα.

Δ) Δύο Προτάσεις για το Μέλλον: Ενιαίος Σύνδεσμος Παραλίμνιων Δήμων- Φορέας Διαχείρισης Εσωτερικών Υδάτων

 Στο πλαίσιο των εξωτερικών παραμέτρων που αναλύθηκαν πιο πάνω είναι δυνατές  εσωτερικές διεργασίες που μπορούν να οδηγήσουν την περιοχή σε μια Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση με θετικές προοπτικές για το αναπτυξιακό μέλλον του τόπου. Ποιες μπορεί να είναι αυτές οι εσωτερικές διεργασίες και που μπορεί να οδηγήσουν;

1)      Η δημιουργία Ενιαίου Σύνδεσμου Παραλίμνιων Δήμων για την διαχείριση των στερεών απορριμμάτων, την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων , την διοίκηση και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών , την αγροτική αναδιάρθρωση και την οικοτουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Αναγκαία η πολιτική βούληση και των πέντε παρατριχώνιων δήμων να δράσουν από κοινού ώστε να εξέλθει η περιοχή από την περιβαλλοντική υποβάθμιση και την οικονομική κατάρρευση οδηγώντας την Τριχωνίδα σε μια στρατηγική αλλαγή μοντέλου ανάπτυξης με βασική συνιστώσα της την πράσινη οικονομία.

2)      Σύσταση Φορέα Διαχείρισης  εσωτερικών υδάτων Νομού Αιτωλοακαρνανίας με βάση το νόμο 1650/86 και τον ιδρυτικό νόμο 2742 για τους φορείς διαχείρισης και χαρακτηρισμός των   Τόπων Κοινοτικής Σημασίας ή των Ζωνών Ειδικής Προστασίας  ως Εθνικό Πάρκο. Έδρα του Φορέα Διαχείρισης η λίμνη Τριχωνίδα. Εναλλακτικά υπογραφή σύμβασης διαχείρισης μεταξύ ΥΠΕΧΩΔΕ και Συνδέσμου για την διοίκηση και διαχείριση της Προστατευόμενης περιοχής ή ένταξη της περιοχής στον υφιστάμενο φορέα διαχείρισης λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου.

 Ε) Για την Αναγέννηση της Τριχωνιδας

 Η ύπαρξη ενός Διαδημοτικού Συνδέσμου Παραλίμνιων Δήμων θα φέρει πιο κοντά τους δήμους στην επίλυση κοινών προβλημάτων και θα δημιουργήσει καλύτερους όρους στην απορρόφηση κονδυλίων από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013.Επίσης θα δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης από την αλλαγή της ΚΑΠ και θα οικοδομήσει τους όρους για ένα μεγάλο Δήμο στην περιοχή της Τριχωνίδας με απασχόληση, ανάπτυξη και περιβαλλοντική προστασία δηλαδή Αειφορία.

            Όταν οι πολιτικοί δουλεύουν για τις επόμενες εκλογές εμείς οι πολίτες απλά εργαζόμαστε για τις επόμενες γενεές. Γιατί χωρίς τις νέες γενιές δεν γίνεται νέος κόσμος. Τη Μεταπολίτευση την έφεραν στη χώρα οι πολιτικοί. Τη Νέα Μεταπολίτευση θα τη φέρουν στη χώρα οι Πολίτες.  

 

Γιάννης Σελιμάς

Περιβαλλοντολόγος- Μ.Sc Oικονομική & Περιφερειακή Ανάπτυξη

Σύμβουλος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου

Εργαστηριακός Συνεργάτης ΤΕΙ Μεσολογγίου (selimas77j@yahoo.com)