Γιατί ο ΕΝΦΙΑ δεν πρέπει να μεταφερθεί στους δήμους - Του Π. Κατσούλη*

- Ο Δήμος Μεσολογγίου θα έχει μείωση στο 65% των τωρινών του εσόδων από τους ΚΑΠ, 
- ο δήμος Αγρινίου στο 58%, 
- ο δήμος Ναυπακτίας στο 61%, 
- ο δήμος Αμφιλοχίας στο 40% 
και ο δήμος Ακτίου - Βόνιτσας στο 82%.

Σε μια τελευταία παρέμβαση μου από τη θέση του δημοτικού συμβούλου, επισημαίνω μια κυβερνητική εξαγγελία η οποία αν εφαρμοστεί θα αποβεί καθοριστική για τη μελλοντική λειτουργία των...
Ο.Τ.Α. της χώρας και θα επηρεάσει άμεσα την καθημερινότητα μας.

Η νέα κυβέρνηση δια του αρμόδιου Υπουργού Εσωτερικών Τ. Θεοδωρικάκου, επιβεβαίωσε στην ομιλία του στις προγραμματικές δηλώσεις τη "μεταφορά της είσπραξης όσο και του καθορισμού του ΕΝΦΙΑ στους δήμους εντός της τετραετίας".

Ένα χρόνο πριν στη ΔΕΘ, ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δεσμευθεί λέγοντας πως "ο ΕΝΦΙΑ θα μεταφερθεί και θα καθορίζεται από τους δημάρχους".

Η εν λόγω πρόταση διατυπώθηκε το 2014 από τον επικεφαλής της νεοφιλελεύθερης "Δράσης" Θ. Σκυλακάκη, ο οποίος σήμερα είναι Υφυπουργός Οικονομικών - αρμόδιος για τη δημοσιονομική πολιτική, κάτι που προκαλεί τουλάχιστον ανησυχία...

Η τωρινή κυβερνητική εξαγγελία δεν συνοδεύτηκε βέβαια απ' όσα ανέφερε τότε στη ΔΕΘ ο κ. Μητσοτάκης: "Ταυτόχρονα θα κοπούν οι ΚΑΠ, που σήμερα είναι περίπου 2 δις. €, όσα υπολογίζουμε ότι θα εισπράξουμε από τον ΕΝΦΙΑ", είπε.

Ορισμένα στοιχεία για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος που θα δημιουργηθεί, αν η εξαγγελία υλοποιηθεί το 2021.

Α) Τα έσοδα του ΕΝΦΙΑ προ της μείωσης του κατά 22% ήταν 2,7 δις. € ετησίως. Με τη μείωση θα φθάσουν στα 2,1 δις. €. Η κρατική χρηματοδότηση των Ο.Τ.Α. (ΚΑΠ), ανέρχεται στα 3,5 δις. €. Άρα τα τωρινά έσοδα του ΕΝΦΙΑ δεν καλύπτουν τους ΚΑΠ. Αν μειωθεί περαιτέρω ο ΕΝΦΙΑ, όπως η κυβέρνηση υποσχέθηκε, τότε τα ελλείμματα της πλειοψηφίας των δήμων θα διευρυνθούν.

Β) Σε απόλυτους αριθμούς τα έσοδα των ΚΑΠ ανέρχονται στα 1.517 €/κάτοικο, όταν τα έσοδα του ΕΝΦΙΑ είναι σήμερα στα 179 €/ κάτοικο. 

Το στοιχείο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ανισότητες που θα προκληθούν ανάμεσα στους δήμους και για ολόκληρες περιοχές της χώρας, αφού ο ΕΝΦΙΑ καθορίζεται με βάση την αξία των ακινήτων.

Σύμφωνα με τη μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ - 2017), που εκπονήθηκε για την ΚΕΔΕ, αν ο ΕΝΦΙΑ μεταφερθεί στους δήμους, τότε για παράδειγμα οι δήμοι των βορείων και νοτίων  προαστίων της Αττικής θα πολλαπλασιάσουν τα έσοδα τους, σε πλήρη αναντιστοιχία με τους περισσότερους δήμους της περιφέρειας.

Για παράδειγμα, ο δήμος Φιλοθέης - Ψυχικού θα έχει αύξηση εσόδων κατά 431%. Αντίστοιχα τεράστιες αυξήσεις θα εμφανίσουν οι δήμοι Κηφισιάς, Βουλιαγμένης, Μυκόνου κ.α.

Στον αντίποδα και εξετάζοντας τις επιπτώσεις στην περιοχή μας, ο δήμος Μεσολογγίου θα έχει μείωση στο 65% των τωρινών του εσόδων από τους ΚΑΠ, ο δήμος Αγρινίου στο 58%, ο δήμος Ναυπακτίας στο61%, ο δήμος Αμφιλοχίας στο 40% και ο δήμος Ακτίου - Βόνιτσας στο 82%.

Σημειώνω για τους μη γνώστες των οικονομικών των Ο.Τ.Α., πως με την εφαρμογή του "Κλεισθένη" και την κατηγοριοποίηση των δήμων, μειώθηκαν οι αποκλίσεις - ανισότητες στην κατανομή των ΚΑΠ.

Αν εφαρμοστεί η κυβερνητική εξαγγελία, τότε τα έσοδα των δήμων με χαμηλή αξία ακινήτων θα καταποντιστούν. Τότε οι δήμαρχοι "που θα καθορίζουν το ύψος του ΕΝΦΙΑ", θα φορτώσουν το έλλειμμα στους δημότες τους.

Η διαπίστωση αυτή οδήγησε πέρυσι τους επιτελείς της ΝΔ, να κάνουν λόγο για "μηχανισμό εξομάλυνσης", ο οποίος θα αποτρέπει τις ανισότητες ανάμεσα στους δήμους, έτσι ώστε  να μην φορτώνονται τα χαμένα έσοδα στις πλάτες των δημοτών.

Όμως πως να υπάρξει "μηχανισμός εξομάλυνσης", όταν "οι δήμαρχοι θα καθορίζουν το ύψος του ΕΝΦΙΑ"; 

Η μία επιλογή αντιβαίνει την άλλη.

Επιπλέον, τι θα συμβεί αν σε μια περιοχή που βιώνει συνθήκες οικονομικής καχεξίας, οι κάτοικοι δεν μπορέσουν να πληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ; θα προβούν οι δήμαρχοι σε κατασχέσεις;

Είναι προφανές πως το κράτος και η κεντρική πολιτική εξουσία  αποποιείται του πολιτικού κόστους των αποφάσεων της, μεταφέροντας αυτό στους δημάρχους και στα δημοτικά συμβούλια.

Άλλωστε ο κ. Μητσοτάκης ήταν σαφής πέρυσι στη ΔΕΘ. "Θα μπορεί, αν θέλει, ένας δήμαρχος να αυξήσει η να μειώσει τον ΕΝΦΙΑ, αλλά θα λογοδοτεί στους δημότες του".

Τέλος ένα ακόμη αναπάντητο ερώτημα, αφορά το τι θα γίνει με τους ΚΑΠ της περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Θα μείνουν ως έχουν; Προβλέπονται αντίστοιχες αλλαγές και στη χρηματοδότηση των Περιφερειών;

Οριστικές κυβερνητικές απαντήσεις δεν υφίστανται σήμερα και αυτό είναι θετικό. 

Υπάρχει χρόνος. Η οποία ρύθμιση θα έχει χρονικό ορίζοντα το 2021, γιατί εκτός των άλλων δεν υφίσταται ο μηχανισμός είσπραξης του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους.

Οι αιρετοί της αυτοδιοίκησης, τα συλλογικά τους όργανα (ΚΕΔΕ, ΠΕΔ), τα κόμματα και οι φορείς κάθε τοπικής κοινωνίας, οφείλουμε να προετοιμαστούμε για να αποκρούσουμε επιλογές και αποφάσεις που θα μετατρέπουν τους δήμους σε φορομπηχτικούς μηχανισμούς σε βάρος των πολιτών.

                            24 Ιουλίου 2019

*Κατσούλης Παναγιώτης 

Δημοτικός Σύμβουλος 

Πρώην Δήμαρχος 

Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου