ΥΠΑΓΩΓΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΤΟ ΑΓΓΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Του Δημήτρη Τραπεζιώτη Δικηγόρου π. Δημάρχου Θεστιέων

Η ΥΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΤΟ ΑΓΓΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥΣ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΣΥΝΙΣΤΑ ΒΑΘΕΙΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ

Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ : «SALUS POPULI  SUPRΕMA LEX EST»

 « Η ευημερία του λαού είναι ο ανώτερος νόμος». Τα κράτη είναι  υποχρεωμένα να ικανοποιούν κατά προτεραιότητα τις βασικές κοινωνικές ανάγκες, έστω και με βλάβη των πιστωτών .

          Στο Διεθνές Δίκαιο ισχύει ο κανόνας της ετεροδικίας. Ετεροδικία καλείται η μη υπαγωγή των ξένων κρατών στη δικαιοδοσία των εγχώριων δικαστηρίων. Τα εγχώρια δικαστήρια δηλαδή δεν έχουν αρμοδιότητα στο να εκδικάζουν υποθέσεις στις οποίες διάδικο μέρος είναι ένα ξένο κράτος.    

Η ετεροδικία του αλλοδαπού κράτους δεσμεύει τα ελληνικά δικαστήρια, επειδή αποτελεί καθιερωμένο θεσμό του εθιμικού διεθνούς δικαίου που ........

ενσωματώνεται στο άρθρο 3& 2 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και ισχύει με ιδιαίτερη διαβάθμιση σύμφωνα με το άρθρο 28& 1 του Συντάγματος.

        Στην Αγγλία και γενικότερα στα κράτη που ανήκουν στο common law, η νομολογία των δικαστηρίων είχε δείξει αρχικά απροθυμία να διασπάσει τον άκαμπτο κανόνα της ετεροδικίας του ξένου κράτους. Στη  συνέχεια όμως ,κατά τη δεκαετία του ’70 , λόγω και της συνεχώς διογκούμενης δραστηριότητας του κράτους  στον οικονομικό και εμπορικό τομέα , εγκατέλειψε το παλιό δόγμα της απόλυτης ετεροδικίας και υιοθέτησε την προσέγγιση της σχετικής ετεροδικίας με την θέσπιση ενός κριτηρίου με το οποίο διαχωρίζονται οι κρατικές πράξεις σε πράξεις κυριαρχικές ( acta iure imperii ) που συνδέονται στενά με την κυριαρχία του κράτους  και εκφεύγουν   της δικαιοδοτικής εκτίμησης των εγχώριων δικαστηρίων και σε πράξεις διαχειριστικές( acta iure gestionis ) που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαιοδοτικής κρίσης.

        Η Αγγλία ανήκει στα κράτη εκείνα που  είναι εκπρόσωποι του common law (Αγγλικό κοινοδίκαιο) και διαθέτουν νομοθεσίες που θεσπίζουν όλες, με μικρές αποκλίσεις,την εξαίρεση του κράτους από την ετεροδικία αναφορικά με τις εμπορικές του δραστηριότητες .

        Με  βάση το Αγγλικό δίκαιο και ειδικότερα με την State Immunity Act του 1978  και τα δάνεια που συνάπτουν τα κράτη έχουν εμπορικό χαρακτήρα  και ως εκ τούτου υπάγονται στη δικαιοδοσία των εγχώριων δικαστηρίων.

        Έτσι, με εφαρμοστέο το Αγγλικό δίκαιο, εάν οι δανειστές μας προσφύγουν κατά του ελληνικού Δημοσίου με αγωγή  ή με οποιαδήποτε άλλο μέσο είτε ενώπιον των Αγγλικών Δικαστηρίων είτε ενώπιον του Δικαστηρίου της Ε.Ε, η Ελλάδα δεν μπορεί να απολαύσει το προνόμιο της ετεροδικίας και να αντιτάξει  την αναρμοδιότητα των δικαστηρίων αυτών.

         Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα το ελληνικό δημόσιο χρέος διέπεται κατά 90% των σχετικών κεφαλαίων  από το ελληνικό δίκαιο.

        Αυτό δίνει τη δυνατότητα σε μια ελληνική κυβέρνηση που θα επιθυμούσε να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους αποπληρωμής του να το πράξει με μονομερή κυριαρχική πράξη. Με την υπαγωγή στο Αγγλικό δίκαιο αυτή η δυνατότητα περιορίζεται σοβαρά.

        Αν μάλιστα η χώρα μας (δανειολήπτρια) με τη σύμβαση που ορίζει ως εφαρμοστέο το Αγγλικό δίκαιο παραιτηθεί από “ κάθε ασυλία που έχει η πρόκειται να αποκτήσει” όπως έγινε και με την πρώτη δανειακή σύμβαση ( άρθρο 14&1&5 ) τότε με βάση και την  προαναφερόμενη State Immunity Act του 1978 ( βρετανικό δίκαιο ) κανένα περιουσιακό στοιχείο του ελληνικού δημοσίου δεν προστατεύεται έναντι των δανειστών του και έτσι  σε περίπτωση αδυναμίας του κρατικού προϋπολογισμού να πληρώνει τα εθνικά τοκοχρεολύσια, οι δανειστές, θα έχουν εξουσία να κατάσχουν και να εκπλειστηριάζουν ακόμη και αντικείμενα της ακατάσχετης ελληνικής δημόσιας περιουσίας. Βέβαια υπάρχει ο ν.3068/2002, που αφορά στην εκτέλεση  απαιτήσεων κατά του Δημοσίου, ο οποίος διακρίνει μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας και είναι γνωστό σε όλους ότι δεν μπορεί κάποιος να κάνει εκτέλεση σε βάρος δημόσιας περιουσίας του δημοσίου. Πλην όμως ο ν.3068/2002 είναι κοινός ελληνικός νόμος και η δανειακή σύμβαση ως διεθνής σύμβαση κυρώνεται και έχει υπέρτερη ισχύ του ελληνικού τυπικού νόμου με βάση το άρθρο 28&1 του Συντάγματος.

        Εφόσον εφαρμοστέο δίκαιο είναι αποκλειστικά το Αγγλικό Δίκαιο και αποκλειστικά αρμόδιο το δικαστήριο της Ευρωπαικής ΄Ένωσης, είναι αμφίβολο αν μπορεί να ασκηθεί ανακοπή από το ελληνικό δημόσιο κατά της κατάσχεσης που επισπεύδει ο δανειστής παρά μόνο στο δικαστήριο της Ε.Ε όπου βεβαίως η πλειοψηφία των μελών αποτελείται από δικαστές των άλλων κρατών μελών της ευρωζώνης πέραν του γεγονότος βέβαια ότι το ελληνικό δημόσιο δεν μπορεί ,σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, να αντιταχθεί στην εκπλήρωση των διεθνών του υποχρεώσεων και να επικαλεστεί διατάξεις του εσωτερικού του δικαίου άρα ούτε του εθνικού μας συντάγματος.

        Θεωρώ ότι όταν η χώρα μας εκδίδει ομόλογα και συνάπτει μια σύμβαση που θα διέπεται από το δίκαιο μιας άλλης χώρας και μάλιστα με τους προαναφερόμενους όρους (παραίτηση άνευ όρων από κάθε ασυλία ) τούτο συνιστά αφενός εκχώρηση της εξωτερικής οικονομικής κυριαρχίας κατά κατάφωρη παραβίαση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και αφετέρου βαθειά ταπείνωση για τους έλληνες .

        Φανταστείτε να πείτε σε έναν Άγγλο ότι η Αγγλία θα εκδώσει  ομόλογα και θα συνάψει μια σύμβαση που θα διέπεται από το Ελληνικό δίκαιο . Το λιγότερο που θα κάνει είναι να βάλει τα γέλια.

        Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το Αγγλικό Δίκαιο είναι ο δρόμος με τον οποίο εξασφαλίζονται αποτελεσματικά  οι δανειστές μας.

Υπάρχει άλλος δρόμος?

To απόλυτο επιχείρημα όσων υποστηρίζουν τις πολιτικές του μνημονίου, αξιοποιώντας το ψυχολογικά αποτελεσματικό όπλο του φόβου, είναι το φάσμα της χρεοκοπίας και της επιγενόμενης αδυναμίας να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις .Το επιχείρημα αυτό όμως πάσχει τόσο νομικά όσο και πραγματολογικά. Από νομικής άποψης τα κράτη δεν χρεοκοπούν όπως οι ιδιωτικές εταιρείες , ούτε παύουν να υπάρχουν στο νομικό κόσμο επειδή δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τα χρέη τους. Όταν αντιμετωπίζουν κατάσταση ανάγκης ,κηρύσσουν στάση πληρωμών με μονομερή κυριαρχική τους πράξη. Άλλωστε το Δημόσιο, με βάση το άρθρο 2&2 του ν.3588/2007, εξαιρείται από την πτωχευτική διαδικασία η οποία ενεργοποιείται μόνο σε βάρος ιδιωτών και μάλιστα εμπόρων.

Aπό πλευράς διεθνούς δικαίου, σε παρόμοιες καταστάσεις ανάγκης , υπάρχει απάντηση . Έτσι την είχε διατυπώσει ενώπιον του Μόνιμου Διεθνούς Δικαστηρίου το 1938, μετά την πτώχευση του 1934, ο εκπρόσωπος του Ελληνικού Κράτους :« Όταν τα κράτη βαρύνονται με υποχρεώσεις έναντι των οφειλετών τους, τις οποίες δεν μπορούν να εκπληρώσουν παράλληλα με τις υποχρεώσεις τους έναντι του λαού τους, είναι υποχρεωμένα να ικανοποιήσουν κατά προτεραιότητα τις  βασικές κοινωνικές ανάγκες , έστω και με βλάβη των πιστωτών . Ανάλογη  είναι και η θέση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου των Η.Ε : “ το πρώτο καθήκον (του κράτους ) είναι απέναντι στον εαυτό του” . Η επιβίωση του αποτελεί πρωταρχικό στο στόχο .Τα έσοδα του ορθά  αφιερώνονται στο σκοπό αυτό»  Στην πραγματικότητα ,πρόκειται για εφαρμογή της γνώστης αρχής salus populi suprema lex est, που διατρέχει όλους τους δικαιικούς κλάδους.

       Η περίπτωση της επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους της Αργεντινής εντάσσεται σε αυτό το νομικο-πολιτικό πλαίσιο. Μετά από μια απέλπιδα προσπάθεια να ικανοποιήσει τους δανειστές της και στη συνέχεια της πλήρους αποτυχίας των σχετικών προγραμμάτων του ΔΝΤ, με το Διάταγμα 256/6-2-2002 ανεστάλη η πληρωμή του εξωτερικού χρέους, με σκοπό την επαναδιαπραγμάτευση και την επαναδιάρθρωση του. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά διαγράφηκαν του δυο τρίτα του αργεντινού χρέους .

    Οι πράξεις αυτές κρίθηκαν σύμφωνες με το Διεθνές Δίκαιο από Εθνικά και Διεθνή Δικαστήρια από το Διεθνές Κέντρο για τη Διευθέτηση Επενδυτικών Διαφορών , το Ιταλικό Ακυρωτικό και το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο.

        Συνεπώς, οι πολιτικές του μνημονίου δεν αποτελούν μονόδρομο .Δεν είναι βέβαια στο επίπεδο του δικαίου όπου θα αναζητηθεί η διέξοδος από το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί η χώρα, έχουμε όμως υποχρέωση, όσοι διακονούμε την νομική επιστήμη από οποιαδήποτε θέση  και όχι μόνον για λόγους συνταγματικού πατριωτισμού ,να δώσουμε τη δική μας μάχη.