Πρωταγωνιστές και δράστες, Γράφει ο Θανάσης Τσιριγώτης*

Έχει γίνει πολύ της μόδας τελευταία –ιδιαίτερα στους κύκλους της νεολαίας και τις φοιτητικές συντροφιές- η κριτική και η πολιτική ενασχόληση σχετικά με το θέμα της ανάθεσης.

Όπου ανάθεση είναι η παραίτηση από την πρωτόβουλη δραστηριότητα και η εναπόθεση σε άλλους του δύσκολου έργου. Ανάθεση είναι να ψηφίζεις απεργία και στην καλύτερη περίπτωση απλώς να την κάνεις ή στη χειρότερη να είσαι απεργοσπάστης. Η θεωρία για την ανάθεση και η συνακόλουθη κριτική της υποτίθεται ότι υπερασπίζεται όχι μόνο το δικαίωμα...
αλλά και την υποχρέωση του ξεχωριστού πολίτη να παρεμβαίνει ο ίδιος σ’ ό,τι τον αφορά.

Επιπρόσθετα οι υποστηρικτές τής αντι-ανάθεσης στρέφονται και κατά της διαμεσολάβησης, δηλαδή της κατάργησης κάθε ενδιάμεσου πεδίου ή δομής από το υποκείμενο και την πράξη που το αφορά.

Όλα τα παραπάνω «συμμαζεύονται» στο κεφάλαιο «άμεση δημοκρατία», που δοξάστηκε σ’ όλους τους τόνους και σ’ όλες τις «εκκλησίες των πλατειών» τα προηγούμενα χρόνια.

Η ανάθεση και η διαμεσολάβηση ή καλύτερα η άρνησή τους αποτελούν βασικό όπλο όλων όσων με ευκολία βρίσκουν ή εφευρίσκουν επιχειρήματα της μόδας. Να σημειώσουμε για την ιστορία ότι ο κυρίαρχος πυρήνας των παραπάνω βρίσκεται στα γραπτά του Κ. Καστοριάδη και στην προσέγγισή του για την αρχαία Ελλάδα. 

Μόνο που το κοινωνικό πρότυπο του πατέρα της αμεσοδημοκρατίας αφορούσε την πόλη-κράτος των Αθηνών, μια ταξική κοινωνία όπου λιγότερο από το 1/20 είχαν δικαίωμα ψήφου, αφού εξαιρούνταν οι δούλοι, οι γυναίκες και οι μέτοικοι. Δεν θέλουμε να μειώσουμε τη συμβολή της αρχαίας Αθήνας στο σύνολο των πολιτιστικών επιτευγμάτων. Διαφωνώντας όμως με τον άμετρο θαυμασμό θέλουμε να φέρουμε τα πράγματα στις σωστές ιστορικές αναλογίες τους. Σε μια σύνθετη, πολύπλοκη και σαφώς πολυπληθέστερη κοινωνία, όπως είναι ο σύγχρονος αστικός κόσμος, η άρνηση της διαμεσολάβησης θα σήμαινε οπισθοδρόμηση. Η εξειδίκευση-διαμεσολάβηση είναι στοιχείο της καθημερινότητας, απλούστατο σαν το αυγό του Κολόμβου. Ποιος μπορεί να οδηγήσει τρένο ή αεροπλάνο αν όχι οι πιλότοι και ποιος θα ‘κανε το χειρουργό γιατρό ή τον εκπαιδευτικό;

Πώς θα επικοινωνούσαν οι άνθρωποι αν δεν υπήρχαν τηλέφωνα, γράμματα, βιβλία ή ιντερνέτ και πώς θα χτίζαμε γεφύρια ή σπίτια; Άρα η περίφημη «θεωρία» εκφεύγει από το πεδίο της οικονομίας και περιορίζεται σ’ αυτό της πολιτικής και των κοινών. Είναι η περίφημη έκφραση του Λένιν ότι στο μέλλον «και μια μαγείρισσα θα κάνει πολιτική».

Αν εννοούμε ότι χρειάζεται ν’ ανέβει το επίπεδο συνείδησης του λαού, η μόρφωση και η ενασχόληση με τα κοινά να είναι μόνιμο μέλημα της αριστεράς και των αγωνιστών έχει καλώς. Αν όμως εννοούμε -ανοήτως- ότι θα γυρίσουμε στον πολυτεχνίτη άνθρωπο και στην «επάρκεια» των πρωτόγονων κοινωνιών, όπου ο homo sapiens είναι κυνηγός-τροφοσυλλέκτης, παιδαγωγός, μύστης των φυσικών φαινομένων και ταυτόχρονα έρμαιο της φύσης, τότε «δεν θα πάρουμε».

Είναι απολύτως αναγκαίο να ασκούμε κριτική στην παραίτηση, την παθητικότητα, τη μοιρολατρία και το δέος των ανθρώπων απέναντι στον ιμπεριαλισμό, τον καπιταλισμό και την τεχνική. Είναι δυο φορές αναγκαίο να παρωθούμε τους ανθρώπους και τους εαυτούς μας να βρίσκονται ως πρωταγωνιστές και δράστες μέσα στην ταξική πάλη, τα γεγονότα, τη ζώσα πραγματικότητα και ν’ αποφεύγουν, όπως ο διάλογος το λιβάνι, τον εύκολο δρόμο, «κάποιος άλλος ας βγάλει το φίδι από την τρύπα». Αλλά δεν είμαστε οπαδοί … των «οικιακών κήπων».

Οι κομμουνιστές αντλούν ιδέες και αυτοπεποίθηση από το μέλλον!

*Ο Θανάσης Τσιριγώτης είναι στέλεχος του Μ-Λ ΚΚΕ