Η κρυφή ατζέντα του Σχεδίου Αθηνά

* Τα πανεπιστήμια χάνουν 20 τμήματα και τα ΤΕΙ 74

* Μειώνονται κατά 15.000 οι εισακτέοι, που οδηγούνται στην ιδιωτική εκπαίδευση

* Ανοίγει ο δρόμος για δίδακτρα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση 

* Εξισώνεται η τριτοβάθμια εκπαίδευση με τα ΙΕΚ, ΚΕΚ και κολέγια 

* Καταργούνται τα πολυπρόσωπα δημοκρατικά όργανα

Της Θεανώς Φωτίου*

Τον Ιούλιο του 2012, ο υπουργός Παιδείας, Κ. Αρβανιτόπουλος ανήγγειλε το σχέδιο Αθηνά» με στόχο: «[…] τον εξορθολογισμό του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης, (β) τη μείωση κατά 150 σε σύνολο 500 περίπου Τμημάτων, χαμηλής έως ανύπαρκτης ζήτησης από υποψηφίους, τα οποία ....
συγχρόνως παρουσιάζουν φθίνουσα πορεία στην «παραγωγή πτυχιούχων» την τελευταία πενταετία.» Την περασμένη Πέμπτη 31 Ιανουαρίου έδωσε στη δημοσιότητα το Σχέδιο Αθηνά.

Πολιτική κοπτοραπτική

Είχε προηγηθεί ένα εξάμηνο διαβουλεύσεων εν κρυπτώ με πολιτικά στελέχη και βουλευτές της συγκυβέρνησης. Όσοι είχαν πρόσβαση σ’ αυτό το παρασκήνιο διέσωσαν τα τμήματα της περιφέρειάς τους, οι άλλοι υπέστησαν τον πέλεκυ της κατάργησης ή της συγχώνευσης. Έχει ενδιαφέρον η σύγκριση του τελευταίου εκλογικού χάρτη της χώρας με το νέο χάρτη των ΑΕΙ, όπως και οι ακροβατισμοί συγχωνεύσεων που γίνονται ώστε να μη δημιουργηθεί αντίδραση από την επαρχία. Ο κ. Αρβανιτόπουλος γνωρίζει καλά το μάθημα που πήρε η κ. Γιαννάκου από την περιφέρεια με το άρθρο 16. Γι’ αυτό δεν ορρωδεί προ επιστημονικών ανορθολογισμών και αντιφάσεων που θα αποκαλυφθούν σύντομα.

Σ’ αυτή την τρικομματική εργώδη διαβούλευση παρακάμφθηκαν θριαμβευτικά τα πανεπιστήμια, τα ΤΕΙ και θεσμικά όργανα της πολιτείας ΕΣΥΠ, ΑΔΙΠ κτλ. Ματαίως δύο σύνοδοι πρυτάνεων το Νοέμβριο του 2012 και τον Δεκέμβριο του 2012 απαιτούσαν να διασφαλιστούν οι θεσμικές διαδικασίες που ο ίδιος ο υπουργός είχε ψηφίσει με τον νόμο 4076/12, άρθρο 1, παρ. 4. Οι θεσμικές λαθροχειρίες είναι συχνό φαινόμενο της συγκυβέρνησης. Η εφαρμογή των νόμων άλλωστε αφορά τους υπηκόους και όχι τους κυβερνήτες.

Συρρίκνωση και δημοσιονομική προσαρμογή

Το Σχέδιο Αθηνά εξυπηρετεί συμφέροντα μνημονιακά και πελατειακά. Από τα 480 τμήματα που υπήρχαν στο μηχανογραφικό του 2012 απόμειναν 386. Τα Πανεπιστήμια χάνουν 20 τμήματα και τα ΤΕΙ 74. Οι εισακτέοι μειώνονται δραματικά. Το υπουργείο εμφανίζει μείωση 1.885 θέσεων. Οι συγκριτικοί πίνακες, όμως, δείχνουν ότι η μείωση θα φτάσει στις 15.000 θέσεις, όπως αποδεικνύει η Π. Στεφανάκου στην Αυγή (1/2/2013). Πρόκειται για μια δραματική μείωση με σαφές ταξικό πρόσημο.

Η συρρίκνωση αυτή σηματοδοτεί το τέλος της μαζικοποίησης του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου, μαζικοποίηση η οποία έγινε με όρους ρουσφετολογικούς και ανορθολογικούς αναμφίβολα από τις κυβερνήσεις κυρίως του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας – όμως σηματοδότησε μια εποχή όπου ολοένα και πλατύτερα λαϊκά στρώματα είχαν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Τα προσχηματικά κριτήρια που προβάλλει ο υπουργός αφορούν τον αριθμό των διδασκόντων και διδασκομένων, τον κατώτατο βαθμό εισαγωγής και τα ομοειδή γνωστικά αντικείμενα. Χρησιμοποιούνται με προκρούστεια λογική για να νομιμοποιήσουν την κατάργηση ενός τμήματος και για να αφήσουν αλώβητο ένα άλλο με τις ίδιες ακριβώς προδιαγραφές – κοινωνικές ανάγκες, αναπτυξιακοί στόχοι, επιστημολογικά δεδομένα, συγκριτικές μελέτες για απαιτήσεις πτυχιούχων κ.ο.κ. είναι ψιλά γράμματα για το «Αθηνά»

Το Σχέδιο Αθηνά έχει ως κύριο στόχο του τη δημοσιονομική προσαρμογή των ΑΕΙ στα μνημόνια, πράγμα που σημαίνει: λιγότερα κονδύλια για την Ανώτατη Εκπαίδευση από το 2,7% του ΑΕΠ του φετινού προϋπολογισμού, με μείωση των εισακτέων και του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού. Η μείωση των εισακτέων είναι το φετινό δώρο του υπουργού στην ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση και κυρίως στα κολέγια.

Η κρυφή ατζέντα

Το σχέδιο, όμως, αφορά και την αλλοίωση των ακαδημαϊκών χαρακτηριστικών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ως γνωστόν, σήμερα βασικά ακαδημαϊκή μονάδα είναι το Τμήμα. Αυτό απονέμει τα αδιάσπαστα 4ετή ή 5ετή πτυχία. Το Σχέδιο Αθηνά, όμως, επιβάλλει παντού την ύπαρξη Σχολών, ακόμα κι αν χρειαστεί να ονομαστεί Σχολή ένα Τμήμα με 16 διδάσκοντες. Η συγκρότηση μιας Σχολής είναι διαδικασία καθαρά ακαδημαϊκή και δεν μπορεί παρά να προτείνεται από τα ίδια τα Πανεπιστήμια και τα Τμήματα.

Γιατί πρέπει να συγκροτηθούν παντού Σχολές και μάλιστα να τις επιβάλει το ίδιο το υπουργείο; Γιατί οι Σχολές απονέμουν μεταπτυχιακά διπλώματα. Μόνο που με βάση το νόμο Αρβανιτόπουλου μεταπτυχιακό δίπλωμα είναι το master, δηλαδή τμήμα του αδιαίρετου σήμερα ενιαίου πτυχίου. Και αποτελεί τον δεύτερο κύκλο σπουδών, αυτόν που δύναται να επιβάλει δίδακτρα. Από εκεί αναμένεται, λοιπόν, η χρηματοδότηση των ΑΕΙ. Αυτή είναι η επικίνδυνη αθέατη πλευρά του Σχεδίου Αθηνά. Μέσω των σχολών θα περάσει η κατάργηση της δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης αλλά και η κατάργηση των πολυπρόσωπων δημοκρατικών οργάνων. Η Σχολή με τον πανίσχυρο κοσμήτορα που ελέγχει ακόμη και τις εξελίξεις των μελών ΔΕΠ θα εξασφαλίσει την τάξη και τον νόμο στα Ιδρύματα. Παράλληλα, δια των συγχωνεύσεων, θα μειώσει το προσωπικό με διαθεσιμότητες-απολύσεις.

Οι συγχωνεύσεις πριμοδοτούν ευθέως τα κολέγια (ιδιωτικά πανεπιστήμια) και μάλιστα εντός των ΑΕΙ αφού με το αντισυνταγματικό άρθρο 31 επιτρέπει στα δημόσια πανεπιστήμια και ΤΕΙ να ιδρύουν ιδιωτικά ΙΕΚ, ΚΕΚ και κολέγια. Δηλαδή, με το σχέδιο «Αθηνά» συρρικνώνει τη δημόσια εκπαίδευση για να δημιουργήσει «χώρο» για την ιδιωτική.

Τα δημόσια και απαξιωμένα πλέον πανεπιστήμια και ΤΕΙ θα λειτουργήσουν ως ο «δούρειος ίππος» για την ανάπτυξη των ιδιωτικών πανεπιστημίων που θα απομυζούν όσες ελληνικές οικογένειες αντέχουν ακόμα να σπουδάσουν τα παιδιά τους έναντι οιουδήποτε τιμήματος.

Όσο κι αν επιχειρείται η συγκάλυψη των προθέσεων του Αθηνά, ο τελικός στόχος είναι διακριτός: ιδιωτικοποίηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και πειθαναγακασμός και πειθάρχηση. Το στοίχημα γα την κυβέρνηση και τα ιδιωτικά συμφέροντα είναι μεγάλο. Το διακύβευμα για μας είναι μεγαλύτερο.

* Η Θεανώ Φωτίου είναι πανεπιστημιακός και βουλευτής Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ.

ΕΠΟΧΗ