ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Για ένα Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών

Για να μην καιγόμαστε… Για να μην πνιγόμαστε…

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Για ένα Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών

Ως χώρα και οργανωμένη πολιτεία, δεν μπορούμε να υπερηφανευόμαστε για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών (πυρκαγιές, πλημμύρες), τόσο πριν την έλευση της Κλιματικής – Περιβαλλοντικής Κρίσης όσο...

και κυρίως μετά από αυτή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα προς μελλοντική αποφυγή, οι πυρκαγιές του ΄98, του 2007, η Μάνδρα, το Μάτι και οι τωρινές πυρκαγιές.

Είναι ολοφάνερο πως το σύστημα της «Πολιτικής Προστασίας» πάσχει συθέμελα και καθίσταται αναγκαία η ΕΠΑΝΑΘΕΜΕΛΙΩΣΗ του. Οι προτάσεις μας εκεί αποσκοπούν, αντλώντας σκέψεις από το «Πόρισμα της επιτροπής Γκολντάμερ» που συστάθηκε μετά το Μάτι, υπό τον καθηγητή «Οικολογίας των Πυρκαγιών» του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ Γιόχαν Γκολντάμερ, επικεφαλής του «Παγκόσμιου Κέντρου Παρακολούθησης Πυρκαγιών».

1. Οι φυσικές καταστροφές σε συνθήκες Κλιματικής – Περιβαλλοντικής Κρίσης, πρέπει να αντιμετωπισθούν ως Εθνική Υπόθεση. Με διακομματική συναίνεση και συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης Α και Β βαθμού, να συγκροτηθεί νέος, σύγχρονος, ενιαίος, «Εθνικός Φορέας Αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών» (ΕΦΑΦΚ), υπό την αιγίδα της Βουλής.
2.  Ο νέος φορέας θα διοικείται από Πρόεδρο που επιλέγεται συναινετικά από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής (όπως αυτός του ΑΣΕΠ), στη βάση αντικειμενικών προσόντων. Ορίζεται Διοικητικό Συμβούλιο, με επιστημονικά, επιχειρησιακά και συντονιστικά καθήκοντα. Σε αυτό εκπροσωπούνται: Α) Τα επιστημονικά ιδρύματα της χώρας που σχετίζονται με την πρόβλεψη και πρόληψη των ΦΚ Β) Υπηρεσίες & Εθελοντές (Πυροσβεστική, Δασαρχεία, Λιμενικό, ΕΛΑΣ, ΕΚΑΒ, ΕΜΥ, ΔΕΗ κ.α.) Γ) Η Αυτοδιοίκηση. 
3. Ο πρόεδρος και το ΔΣ του ΕΦΑΦΚ έχουν την καθολική ευθύνη αντιμετώπισης των ΦΚ, διαθέτοντας όμως τον αναγκαίο προϋπολογισμό. Η καθοδική πορεία της δεκαετίας  2010 – 2020, στη διάρκεια της οποίας έγιναν περικοπές στη δασοπροστασία ύψους 1.1 δις ευρώ, τελειώνει. Το ΔΣ του ΕΦΑΦΚ εκπονεί τα Σχέδια Προστασίας, ελέγχει Περιφέρειες και Δήμους για την ορθή εφαρμογή τους, συντονίζει επιστημονικά ιδρύματα, υπηρεσίες, εθελοντές και αξιοποιεί τα νέα τεχνολογικά εργαλεία.
4. Ο ΕΦΑΦΚ πρέπει να διαθέτει διαχειριστική επάρκεια για την ορθή χρήση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Διότι σύμφωνα με τη WWF, από τα 595 εκατ. ευρώ του ΕΣΠΑ έχει απορροφηθεί μόνο το 25% για δασοπροστασία και από αυτά το 82% αφορά προμήθειες πυροσβεστικού υλικού και μόλις το 18% δράσεις πρόληψης. Επίσης εκ των 87 εκατ. ευρώ που ήταν διαθέσιμα για πρόληψη δασικών πυρκαγιών στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013, απορροφήθηκε μόνο το 15%. Οι πόροι του ΕΣΠΑ και του ΠΔΕ, πρέπει να υποστούν σημαντική ανακατανομή υπέρ της πρόληψης των ΦΚ.
5. Για την αποτελεσματική λειτουργία του ΕΦΑΦΚ πρέπει να προηγηθούν: Α) Η ριζική και ξεκάθαρη διάκριση/ανακατανομή κρατικών αρμοδιοτήτων. Είναι η «αχίλλειος πτέρνα» κάθε σχεδιασμού, λόγω του εύρους των «συναρμόδιων φορέων» και κυρίως της διατήρησης των κεκτημένων «των υπηρεσιακών ελίτ». Όμως «συγχύσεις και επικαλύψεις» θα ακυρώσουν το νέο σχεδιασμό. Β) Η  διάκριση και ανακατανομή των αρμοδιοτήτων οφείλει να συνοδεύεται από: Β_1. Τη σαφή ιεράρχηση των προβλεπομένων κινδύνων και απειλών και επομένως το ρόλο κάθε υπηρεσιακής δομής (πρωτεύον ή συμπληρωματικός). Β_2. Την αντίστοιχη διοικητική αναδιοργάνωση των συναρμόδιων υπηρεσιών, η οποία για τον τρόπο λειτουργίας του ελληνικού δημοσίου θα συνιστά μια σημαντική ρηξικέλευθη μεταρρύθμιση. 
6. Στα πλαίσια της διοικητικής αναδιοργάνωσης, συγκροτείται εντός του ΕΦΑΦΚ εξειδικευμένη υπηρεσιακή δομή Δασοπυρόσβεσης, ξεχωριστή από την πυρόσβεση αστικού χώρου. Απαρτίζεται από δασικούς και πυροσβέστες, ενσωματώνει τις εμπειρίες των δύο υπηρεσιών, εκπαιδεύεται όλο το έτος σε συνέργεια με τις εθελοντικές ομάδες, έχει τη λειτουργική ευθύνη παρέμβασης στις δασικές πυρκαγιές. Η αντίθεση δασικής υπηρεσίας και πυροσβεστικής που σοβεί με οδυνηρές συνέπειες από το 1998, λαμβάνει τέλος. 
7. Μαζικοί διορισμοί. Βρισκόμαστε στις τελευταίες θέσεις της αναλογίας πυροσβεστών/πληθυσμού και σε μεγάλη απόσταση από το Μ.Ο. των χωρών της Ε.Ε. Η αναλογία για 100.000 κατοίκους στη χώρα μας, είναι 500 αστυνομικοί και 123 πυροσβέστες.
8. 20ετές πλάνο ανανέωσης του γερασμένου στόλου (ξηράς και αέρος).
9. Εθελοντισμός σε νέα βάση. Μέσω του εθνικού και περιφερειακού Μητρώου Πιστοποιημένης Κατάρτισης (ΜΠΚ), η επιχειρησιακή λειτουργία των εθελοντικών ομάδων θα εξειδικευθεί ανάλογα με τη ΦΚ και η παρέμβαση τους θα καταστεί πιο χρήσιμη και επαγγελματική.
10. Διαφοροποιημένος θεσμικά ρόλος για την αυτοδιοίκηση Α και Β βαθμού εντός του ΕΦΑΦΚ. Με πόρους, κατάλληλο ποσοτικά και ποιοτικά προσωπικό, συντηρημένο μηχανολογικό εξοπλισμό. Βάρος στην ενημέρωση και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στην πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των πυρκαγιών, μέσω εξειδικευμένων Σχεδίων Προστασίας. Σήμερα άνω του 90% των δασών μας δεν διαθέτει διαχειριστική έκθεση, ενώ το 100% είναι ακαθάριστα και χωρίς φύλαξη. Αντιμετώπιση της αστικοποίησης των δασών στις πόλεις, εγκατάλειψη κάθε ιδέας νέας νομιμοποίησης αυθαιρέτων (αστικών πυκνώσεων) σε δασικές περιοχές. Όμως με 16.910.000 ευρώ που διατέθηκαν φέτος για πυροπροστασία σε όλους τους δήμους της χώρας, όλα τα παραπάνω θα είναι απλά ευχολόγια.  
11. Άμεση άρση των κωλυσιεργιών στην ολοκλήρωση των Δασικών Χαρτών.

 Μόνο αν υπάρξει η ορθή πολιτική βούληση, τότε θα μπορέσουμε να περιορίσουμε το εύρος των αυριανών φυσικών καταστροφών!

Κατσούλης Παναγιώτης – Πρώην Δήμαρχος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου

Κόντης Κώστας – Περιφερειακός Σύμβουλος – ΠΕ Αχαΐας