H υπερχειλίζουσα κακογουστιά της Πόλης, σου τρυπά το μάτι.

http://e-politeia.gr/ 

                

     Κόλαφος για το Αγρίνιο ο Άγγελος Δεληβοριάς

O Άγγελος Δεληβοριάς, διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδος μιλά στην "Π".

  Ο  Διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Άγγελος Δεληβοριάς βρέθηκε πρόσφατα στο Αγρίνιο ως ομιλητής στα πλαίσια των ανοιχτών μαθημάτων  του Τμήματος Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδος. Και η «ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΑΙΤΩΛΩΝ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ» άρπαξε την ευκαιρία για μία συζήτηση μαζί του. Η κουβέντα με έναν από τους κορυφαίους πνευματικούς ανθρώπου της χώρας σήμερα είναι αποκαλυπτική.   Περιγράφει την εικόνα που τον στενοχωρεί στην περιοχή μας. Μιλάει για τον πολιτισμό και  τη σχέση μας με το παρελθόν. Μιλάει και για το Πανεπιστήμιο του Αγρινίου καθώς μετέχει στη Διοικούσα Επιτροπή του. 

Του Γιώργου Ροΐδη

Πέρα από την πολυσχιδή δραστηριότητά σας στο χώρο της αρχαιολογίας, του πολιτισμού, στη θέση του διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη, στο Αγρίνιο σας γνωρίζουμε και ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας. Έχει λοιπόν ενδιαφέρον να μάθουμε ποιοι λόγοι ήταν αυτοί που σας ώθησαν να δεχθείτε τη συμμετοχή σας στη διοίκηση του ιδρύματος του Αγρινίου…
Οι άνθρωποι του πνεύματος, του πολιτισμού, πρέπει να συμμετέχουν στα δρώμενα κατά τον α’ ή τον β’ τρόπο που σχετίζεται είτε με την Παιδεία, είτε με τον πολιτισμό γενικότερα, είτε με οτιδήποτε μπορεί να κάνει καλό στον τόπο. Δεν συμμετέχω μόνο στη Διοικούσα Επιτροπή του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδος, αλλά και σε πολλούς άλλους οργανισμούς. Δηλαδή όπου μπορώ να προσφέρω. Και όχι μόνο εγώ αλλά και άλλοι φίλοι, συνάδελφοι, συνοδοιπόροι.
Γεννάται όμως ένα σχετικό ερώτημα. Εάν η δραστηριότητά σας και όλες σας οι υποχρεώσεις σας επιτρέπουν να έχετε τακτική παρουσία και ενεργή ανάμειξη στα δρώμενα του Πανεπιστημίου.
Κανονικά θα έπρεπε να παρακολουθώ ανελλιπώς όλες τις συνεδριάσεις της διοικούσας κάτι που όμως δεν είναι εφικτό γιατί συχνότατα συμβαίνει εκείνη την ημέρα που έχει οριστεί μία συνεδρίαση να έχω μία άλλη εκδήλωση, μία άλλη υποχρέωση στην Αθήνα είτε κάπου αλλού. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν είμαι σε θέση να παρακολουθώ από κοντά τα συμβαίνοντα στη διοικούσα, τα ζητήματα που την απασχολούν, να παίρνω μέρος στις αποφάσεις που λαμβάνονται και να συγχρονίζομαι με την πολιτική της. Είμαστε σε μία άμεση επαφή και με τον πρόεδρό της και με τα υπόλοιπα μέλη.
Έχετε σφαιρική εικόνα για το που χωλαίνει το νεοϊδρυθέν ίδρυμα και για το ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος του όχι μόνο μέσα στην τοπική κοινωνία αλλά και στον χάρτη που διαμορφώνεται τώρα στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας;
Υπάρχει ένα βασικής σημασίας ερώτημα κατά πόσο η ανώτατη εκπαίδευση θα έπρεπε να διασπαστεί, να κατακερματιστεί σε όλους τους νομούς και σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Αυτό είναι ένα θέμα που συζητείται στο επίπεδο της θεωρητικής προσέγγισης του ζητήματος και στο επίπεδο της πολιτείας μέσα από τα υπουργεία. Δεν θα ήθελα να μας απασχολήσει αυτή τη στιγμή και ούτε η προσωπική μου άποψη για το τι γίνεται ή πρέπει να γίνεται παίζει ρόλο. Εμείς καλούμαστε να πραγματώσουμε τις επιθυμίες της πόλεως του Αγρινίου και του υπουργείου Παιδείας που μας επέλεξε να συμμετάσχουμε στη διαμόρφωση του πρέποντος κλίματος. Τώρα, ο ρόλος  που θα κληθεί να παίξει το πανεπιστήμιο αυτό στη Δυτική Ελλάδα και στο Αγρίνιο ειδικότερα και ποιες θα είναι οι ενέργειες για την ποιοτική βελτίωση της επικρατούσας κατάστασης, όλα αυτά είναι ζητήματα που μας παραπέμπουν σ’ αυτό που θα έλεγα «αισιοδοξία του μέλλοντος».
Ανεξαρτήτως από το ρόλο που έχετε ως μέλος της Διοικούσας, έχετε καλλιεργήσει στο παρελθόν δεσμούς  με το Αγρίνιο   και με την ευρύτερη περιοχή;  Έχετε  εικόνα σφαιρική για την κατάστασή στο νομό μας;
Όχι, σφαιρική εικόνα δεν είχα, αλλά είχα σοβαρές συναισθηματικές σχέσεις με το νομό σας. Θα σας πω μόνο ότι ένας από τους λόγους οι οποίοι με ώθησαν στο να σπουδάσω κλασσική αρχαιολογία ήταν το Θέρμο. Η πρώτη μου επαφή, και  μία από τις πιο συνταρακτικές εμπειρίες που είχα, ήταν η γνωριμία του Θέρμου μέσα από τα βιβλία, και μέσα από την έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, στη δεκαετία του ’50. Μετά μελέτησα καλύτερα  το Θέρμο, την Καλυδώνα, τη Στράτο , το Μεσολόγγι για άλλους λόγους (ήταν ο αγώνας της ελληνικής ανεξαρτησίας, ήταν η πατριδογνωσία). Η επαφή πάντοτε μέσα από τα διαβάσματα. Άμεση γνωριμία με τον τόπο δεν είχα. Θα σας πω ότι στο Θέρμο είχα πάει προ δεκαετιών, δεν θυμόμουν τίποτα. Σήμερα είδα ξανά το Θέρμο και βεβαίως στεναχωρέθηκα πάρα πολύ για την εικόνα που παρουσιάζει.

Ποια εικόνα δηλαδή σας στενοχώρησε;
Αναρωτηθείτε εσείς. Εσείς είσαστε κάτοικος της περιοχής και εσείς θα έπρεπε να ενοχληθείτε όχι εγώ.

Η εικόνα που σας στενοχώρησε αφορά μόνο το Θέρμο ή και τις άλλες περιοχές του νομού που επισκεφθήκατε όπως το Αγρίνιο, το Μεσολόγγι…
Θέλετε να μιλήσουμε για την εικόνα που παρουσιάζει το Αγρίνιο; Πως αισθάνομαι, πώς θα βαθμολογούσα ,πως θα όριζα τον πολιτισμικό δείκτη  περπατώντας στους δρόμους του και στις πλατείες της πόλης αυτής, βλέποντας και ακούγοντας;

Φυσικά έχει ενδιαφέρον να ακούσουμε ποια βαθμολογία βάζετε…
Θα ήταν χαμηλή. Λυπάμαι που το λέω . Βέβαια ισχύει και στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, αλλά η υπερχειλίζουσα κακογουστιά, σου τρυπά το μάτι. Περπατάς, βλέπεις και λες: Ποιες υπηρεσίες έδωσαν αυτές τις άδειες για να γίνουν αυτά τα εκτρώματα, ποια αδιαφορία το επέτρεψε.. 

 

Θεωρείτε ότι σε μία πόλη διαμορφωμένη όπως το Αγρίνιο θα μπορούσαν να γίνουν κάποια πράγματα ώστε να έχει μία άλλη ταυτότητα…
Βεβαίως. Θα έπρεπε να ήταν ο στόχος κάθε ανεξάρτητης αρχής όπως είναι οι δημοτικές αρχές. Αυτός είναι ο ρόλος τους. Δεν με ενδιαφέρει η αισθητική άποψη, με ενδιαφέρει η ποιότητα ζωής που παρέχεται στον κάτοικο της περιοχής. Προφανώς την ποιότητα ζωής την καθορίζουν οι τηλεοράσεις, τα ξενυχτάδικα, οι καφενέδες…

Η  παρουσία του πολιτισμού είναι πάρα πολύ περιορισμένη. Αυτά τα πράγματα τα πληρώνουμε… Μην νομίζετε ότι η αθλιότητα της οικονομικής κατάστασης που διανύουμε τώρα είναι εντελώς άσχετη με αυτόν τον υπερκαταναλωτισμό που αισθάνεσαι, βλέπεις στα μαγαζιά , βλέπεις στην πόλη. Δεν βλέπεις τίποτε άλλο…

Θα μπορούσαν κάποια πράγματα να αλλάξουν με απλά βήματα;  Αν εσείς ήσασταν ο δήμαρχος  θα κάνατε κάτι προς κάποια  συγκεκριμένη κατεύθυνση;

Δεν πιστεύω σε ατομικές παρεμβάσεις. Οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι συλλογικές. Δεν αρκεί η επιθυμία ενός ανθρώπου για να αλλάξει η ατμόσφαιρα. Πρέπει να το θέλουν περισσότεροι. Και πρέπει να ξέρουν τι θέλουν… Δηλαδή θα πρέπει να ξέρουμε για να αποφασίσουμε να βάλουμε το χέρι μας εδώ ή να το βάλουμε εκεί. Η εικόνα που έχω εγώ για το Αγρίνιο δεν είναι διαφορετική από αυτή που έχω  για  τη Σπάρτη,  τη Λάρισα , την Καρδίτσα.  Επειδή ανήκα στους φανατικούς ευρωπαϊστές, φανταζόμουν ότι ένας μεγάλος αριθμός από τα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε θα μπορούσε να επιλυθεί με την ένταξή μας στη μεγάλη οικογένεια. Ηπατήθην οικτρά.

«Το χθες των μουσείων με το σήμερα της ζωής και το αύριο είναι ένα και το αυτό πράγμα» έχετε πει. Η Αιτωλοακαρνανία είναι διάσπαρτη από αρχαιότητες, από αρχαία Θέατρα. Ελάχιστα βήματα έχουν γίνει για την προστασία τους και την ανάδειξή τους. Τι προτείνετε;     

Τα θέατρα είναι η παρωνυχίς του προβλήματος που παρουσιάζει η προστασία του παρελθόντος. Και όταν λέω παρελθόν δεν εννοώ μόνο την αρχαιότητα, το Βυζάντιο. Εννοώ και το μεταβυζάντιο, εννοώ και το  νεότερο ελληνισμό. Όλο μαζί αυτό είναι το ελληνικό παρελθόν. Το ενδιαφέρον που θα επιδείξει η κοινωνία ή ο δήμαρχός σας ή οποιοσδήποτε αρμόδιος για τα θέατρα , θα είναι ανάλογο με αυτό που έχει επιδείξει για τα νεοκλασικά της πόλεως και τα παραδοσιακά κτίσματα ή για τα βυζαντινά…

Λοιπόν, εσείς μου λέτε για τα θέατρα… Ξέρω πάρα πολύ καλά γιατί μου το λέτε… Για να οργανώνονται τα φεστιβάλ εκεί μέσα. Έτσι δεν είναι; Αυτό θέλετε; Το ντάμπα –ντούμπα,  το κλαμπατσίμπανο… Εμείς όμως μιλάμε για κάτι άλλο γενικότερο, πολύ δε περισσότερο όταν υποτίθεται ότι  η Ελλάδα θεωρεί ως βασικό της προϊόν τον τουρισμό. Τι έρχεται να δει εδώ ο ξένος στην Αιτωλία και στην Ακαρνανία; Τι θα δει; Ευτυχώς υπάρχει το λεγόμενο φυσικό κάλλος στο βαθμό που δεν έχει λεηλατηθεί. Θέλω να πω είναι ότι απουσιάζει το όραμα, απουσιάζει η γνώση . Απουσιάζει η μελέτη του προβλήματος, απουσιάζει η στρατηγική, απουσιάζει η τάξη που έχει χαρακτηρίσει την πρόοδο της ευρωπαϊκής πραγματικότητας.

Στην παρούσα συγκυρία ο πολιτισμός έχει θέση στις προτεραιότητες του κόσμου;

Θα έπρεπε να είναι η πρώτη προτεραιότητα. Γιατί ο πολιτισμός ορίζει τα μέτρα και τα σταθμά της επιβίωσης του ανθρώπου. Η οικονομία θα έπρεπε να είναι πολιτισμός. Εδώ έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Τα έχουνε πει και τα λένε οι ποιητές, όλοι τα λένε… Ωστόσο κάποιοι φταίνε για αυτό το κατάντημα. Έτσι δεν είναι; Βεβαίως φταίει η πολιτική, φταίει η πολιτεία, φταίνε οι δομές, φταίνε οι θεσμοί έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί. Εκείνος που νομίζω ότι δεν φταίει είναι ο μέσος άνθρωπος ο οποίος είναι υποχρεωμένος να τα υποστεί όλα αυτά ακόμη και αν δεν το καταλαβαίνει. Αν δεν είναι σε θέση να αναζητήσει τους λόγους και τις αιτίες της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε.

Σήμερα παράγουμε πολιτισμό  ή είμαστε προσκολλημένοι σε έναν πολιτισμό των προηγούμενων εποχών, των προηγούμενων γενιών;

Αν γίνεται αυτό, συμβαίνει γιατί απλά και μόνο οι κατευθυντήριες γραμμές είναι λανθασμένες, αλλά βεβαίως παράγεται πολιτισμός. Παράγεται μουσική, παράγεται ποίηση, παράγεται ζωγραφική, παράγεται θέατρο- είδα ένα καλό θέατρο εδώ πέρα-, παράγονται πράγματα που προκαλούν τη σκέψη και τον προβληματισμό. Επιδιώκουμε την πρόκληση συναισθηματικών και νοητικών αντιδράσεων. Το να βγάλουμε τον άνθρωπο από την κατάσταση του απαθούς αποδέκτη των τηλεοπτικών μηνυμάτων, των διαφημίσεων και όλων των άλλων αθλιοτήτων.

Στον συνομιλητή σας γεννάται το ενδιαφέρον να μάθει τις απόψεις για μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα. Θα σας ρωτήσω λόγω χρόνου μόνο για τη διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος που είναι στην πάντα επικαιρότητα.

Η ελληνική πολιτεία το άφησε ανεξέλεγκτο. Ότι παραμένει ανεξέλεγκτο, ότι χαρακτηρίζεται από την αδιαφορία  της πολιτικής εξουσίας  εμφανίζει τα φαινόμενα που τα ζούμε στην Αθήνα και εδώ πέρα. Αλλά εγώ δεν μπορώ να ξεχάσω τις περιόδους ,και τις αρκετά κοντινές ακόμα, που οι Έλληνες ήταν στη θέση αυτών των ανθρώπων. Δεν μπορώ να ξεχάσω τα μεταναστευτικά ρεύματα στη Γερμανία… Είχε αδειάσει όλη η Βόρεια Ελλάδα, όλη η Θεσσαλία στο Βέλγιο. Δεν μπορώ να ξεχάσω το μεταναστευτικό ρεύμα στην Αμερική της στροφής του 19ου αιώνα προς τον 20ου ή στη μετεμφυλιακή περίοδο. Δεν επιτρέπεται να ξεχνάμε… Η μνήμη μας η ιστορική θα έπρεπε να μας κάνει προσεχτικούς όταν εκφέρουμε αποφάσεις με τη σιγουριά του αλάνθαστου.

Ο Άγγελος Δεληβοριάς (bio)

Ο Άγγελος Δεληβοριάς γεννήθηκε το 1937 στην Αθήνα, άρχισε τις σπουδές του το 1956 στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο των Αθηνών. Ξεκίνησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές το 1946 στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ/Μπραϊσγκάου και το 1965, έπειτα από επιτυχή διαγωνισμό, διορίστηκε στην Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία. Υπηρέτησε αρχικά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας υπό την καθοδήγηση του Χρήστου και της Σέμνης Καρούζου και αργότερα ως επιμελητής στις Εφορείες Αρχαιοτήτων Αχαΐας και Αρκαδίας-Λακωνίας. Τ
ο 1969, με υποτροφία της Alexander von Humboldt Stiftung, άρχισε τη μελέτη της διδακτορικής του διατριβής στο Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν, την οποία και ολοκλήρωσε το 1972. Κατά το διάστημα 1972-1973 συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και στην Ecole Pratique des Hautes Etudes. Από το 1973 διευθύνει το Μουσείο Μπενάκη, τη ριζική ανάπλαση του οποίου ανέλαβε και ολοκλήρωσε τον Ιούνιο του 2000. 
Για την οργάνωση των νέων εκθεσιακών χώρων έτυχε διεθνούς αναγνωρίσεως και τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1992 εξελέγη καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Άρθρα και εργασίες του έχουν δημοσιευθεί σε πολλές ελληνικές και διεθνείς εκδόσεις.