Με αφορμή μια διαγραφή: η ανάγκη συνταγματικής αναθεώρησης

Του Νίκου Κοτζιά

 Όταν ο υπουργός οικονομικών δεν μπορούσε, πλέον, να υπερασπιστεί τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, άρχισε να μιλά για την σοσιαλιστική ψυχή του και να χρεώσει τις επιλογές του στους βουλευτές που καταναγκαστικά υποτάχθηκαν στα κυβερνητικά διλήμματα και εκβιασμούς. Καταγράφοντας κανείς σήμερα αυτή την «μετακύλιση ευθυνών και χρέωση» μπορεί εύκολα να φανταστεί το κλίμα απόδοσης ευθυνών που θα υπάρχει στην κυβέρνηση στην περίοδο της παρακμής της, που πάντα έρχεται για κάθε κυβέρνηση.

Σε αυτό το κλίμα, ο πρωθυπουργός που όλο τον προηγούμενο διάστημα δείχνει να έχει χάσει την ακοή του στο αριστερό αυτί, προχώρησε στην διαγραφή του βουλευτή Β. Παπαχρήστου από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ. Ο τελευταίος από τους πιο σεμνούς αγωνιστές σε όλες τις δύσκολες περιόδους για τη χώρα, χούντα, 1989, 2007 και σήμερα, αρνήθηκε να συναινέσει και να ψηφήσει την αποδιοργάνωση των εργασιακών σχέσεων. Αρνήθηκε να συμβάλλει στην επιστροφή της χώρας στον «κοινωνικό» Μεσαίωνα. 

Η απόφαση αυτή του πρωθυπουργού δείχνει αποφασιστικότητα στην υπεράσπιση των εφαρμοσμένων νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αναδεικνύει, όμως, και ένα γενικότερο ζήτημα: την μη δημοκρατική λειτουργία των ελληνικών κομμάτων.

Την ίδια ημέρα που ανακοινώθηκε η διαγραφή του Β. Παπαχρήστου.. από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, ο πρωθυπουργός είχε συμφωνήσει με τον Α. Σαμαρά στην όσο το δυνατό συντομότερη διαδικασία αναθεώρησης του συντάγματος. Χωρίς να πούνε πώς αυτή θα οργανωθεί, με ποιο περιεχόμενο και σκοπό. Για αυτό είναι άκρως σημαντικό η κοινότητα της δημοκρατικής επιστήμης να παρέμβει έγκαιρα σε αυτή τη διαδικασία και ως προς την εσωτερική δημοκρατία των κομμάτων. Διότι η δημοκρατία, όπως πάντα υπογραμμίζω, προκειμένου να αναπτύσσεται λειτουργικά απαιτείται να αφορά όχι μόνο τις σχέσεις ανάμεσα στους θεσμούς, τις ισορροπίες, ελέγχους και εκλογή τους, αλλά και την διασφάλιση της ίδιας της δικής τους δημοκρατικής λειτουργίας. 

Ο δημοκρατικός αυτός κανόνας αφορά πριν από όλα την λειτουργία των κομμάτων. Τα κόμματα αποτελούν συστατικό της σημερινής δημοκρατίας. Το Σύνταγμα προβλέπει δικαιώματα και υποχρεώσεις για αυτά. Τους επιφυλάσσει μια προνομιακή θέση, όπως το δικαίωμα κρατικής χρηματοδότησης. Δικαιώματα στις εκλογές. Στην σύσταση και λειτουργία του εθνικού κοινοβουλίου και των τοπικών αρχών. 

Τα κόμματα με τη σειρά τους έχουν καταστατικό και πρόγραμμα. Πρόκειται για τις εν είδους συνταγματικές τους αυτοδεσμεύσεις, υποχρεώσεις και καθήκοντα. Για αυτό, επί παραδείγματι, στο Γερμανικό Σύνταγμα προβλέπεται η παρέμβαση των δικαστηρίων, στο όνομα ακριβώς των συνταγματικών προνομίων των κομμάτων, εάν σε αυτά, επί παραδείγματι, παραβιάζεται το καταστατικό τους. 

Σε αυτά τα πλαίσια, δεν μπορεί οποιοσδήποτε αρχηγός, ακόμα και οποιαδήποτε κομματική πλειοψηφία να λαμβάνει καταστατικά μέτρα σε βάρος μελών και στελεχών του εφόσον αυτά δεν στηρίζονται στο καταστατικό και δεν συμβαδίζουν με την ουσία του κομματικού προγράμματος. Το ίδιο ισχύει και για Κομματικές Οργανώσεις, Κομματικές και κοινοβουλευτικές ομάδες. Μόνο στην Ελλάδα μπορούν τα κόμματα, όπως είναι το ΠΑΣΟΚ να διαγράφουν εκτός καταστατικών προβλέψεων ανθρώπους που το μόνο που έκαναν ήταν να υπερασπιστούν το πρόγραμμα και τις αρχές θεμελίωσης της ύπαρξης του ίδιου του ΠΑΣΟΚ. Με άλλα λόγια, να διαγράφουν οι παραβάτες των προβλέψεων, δεσμεύσεων και κανόνων ενός κόμματος εκείνους που πορεύονται με αυτές. Και μόνο στο σημερινό ΠΑΣΟΚ θα μπορούσαν να βρεθούν κάποιοι και κάποιες οι οποίοι αντικαθιστούν την πολιτική, προγραμματική, θεσμική διαμάχη ιδεών και προτάσεων, διότι δεν διαθέτουν, με μικροπολιτικές ύβρεις. Αλλά είπαμε, όταν δεν υπάρχει πολιτικό βάρος, αλλά μόνο εξουσία, τότε κάποιοι της παραεξουσίας γίνονται βάρος για τη χώρα.

Η ανάγκη να υπάρχουν φραγμοί σε εσωκομματικές καταστρατηγήσεις, να διασφαλίζεται η ορθή και δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων αποτελεί άμεση επιταγή και χρειάζεται για αυτό να υπάρξει η αντίστοιχη συνταγματική πρόβλεψη. 
ΠΗΓΗ